ruhların kaçışı

sen to chihiro no kamikakushi, hayao miyazaki tarafından yazılıp yönetilen "uzun metrajlı en iyi animasyon filmi" oscar'ını kazanan japon animasyon filmidir. chihiro ise filmin kahramanı 10 yaşında sevgi dolu bir kızdır.
mükemmel senaryosu ve müzikleriyle çok severek izlenen bu film gerçek sevginin en yalın, en doğal anlatımıdır.
japon sinema tarihinin en başarılı filmi olarak gösterilen spirited away filminde chihiro sihirli yiyeceklerden yiyen ve domuza dönüşen anne babasını kurtarmaya çalışır.
japonların dini inancı shinto’ya göre ormanların, denizlerin her şeyin ruhu vardır. filmde hamama gelen müşteriler, shinto dininin dünya üzerinde bulunan her maddenin ruhunu temsil eden tanrılarıdır aslında. filmde her karakter ile mevcut sisteme de gönderme yapılır. örneğin kamaji ve yubaba arasındaki ilişki japonya’daki hiyerarşik sisteme göndermedir. hamamın en üst katında yaşayan yubaba patrondur ve bodrum katında çalışan kamai ise işçi.
alışılagelmiş animasyonlardan kendisini ayıran; insanların isimlerinin onların hayatını, kişiliğini etkilediğini anlatan bu filmden anlıyoruz ki… chihiro'nun ayak bastığı o büyülü dünya aslında bizim bulunduğumuz dünyadır. bu dünyaya ayak basan herkes kim olduğunu unutur. hatırlamak serüveni ise sancılıdır. bu dünyanın nimetlerine dalanlar chihiro'nun anne babası gibi hayvana dönüşmeye başlar. ölümcül bir büyü gibi gözüken bu durumdan kurtulmanın tek yolu saf sevgi ile sevmek ve sevilmektir.

hayao miyazaki tarafından yazılıp yönetilen animasyon filmi. 2003'te "uzun metrajlı en iyi animasyon filmi" oscar'ını alarak ilk kez ödül kazanan anime olmuştur. aile, kahramanlık, macera konularında söyleyeceklerini kaliteli bir görsellikle ve güzel müziklerle söylüyor. 10 yaşındaki chihiro ile fantastik bir dünyada korku, heyecan ve arayış... altın ayı ödülü sahibi film türkçe'ye ruhların kaçışı olarak çevrilmiş.

oldukça güzel hikayesi olan bir filmdir. ailesiyle birlikte kaybolan chihiro'nun büyülü bir dünyada kendini bulmasıyla başlar olaylar. aslında oldukça ürkek bir kızdır. anne babasının domuza dönüşmesiyle birlikte tek başına kalır ve korktuğu bu dünyada hayatta kalması gerekir.
mücadele ettiği onca şeyden sonra ise artık cesurdur. ailesini kurtarmak için elinden geleni yapar. bu karakter değişimi çok iyiydi. acele etmeden yavaş yavaş işlediler. bir de koşulsuz bir sevgi vardı filmde. haku ve sen arasında. çok keyif alarak izledim.
filmin sonundaki şarkı

aşırı tatlı bir filmdir. hem hikayesi çok güzeldir, hem olayların seyri, hem müzikleri. domuza dönüşen anne babasını kurtarmak isteyen küçük, masum, çekingen, sevgi dolu bir kız çocuğu. içindeki masum sevgi cesaretle birleşince çok daha güzel şeyler olur. dizideki karakterler, olaylar minik detaylar içermekteydi. filmi baştan sona gülümseyerek izlemiştim. sırf uyandırdığı bu güzel hisler için bile defalarca izlenir.

(bkz: hayao miyazaki) evreniyle tanışmama vesile olan ilk anime.
üniversite yıllarımdan bu yana defalarca kez izlediğim biricik animasyon filmdir de. olay örgüsünün her an farklı karakterle zenginleşmesi, hayal sınırlarını zorlayan çizimler, zıtlıklar üzerinden verdiği mesajlar ve alıp götüren müzikleriyle verdiği huzur eşsizdir. haku’ ya selam olsun.

ingilizce olarak spirited away, türkiye'de ruhların kaçısı diye geçen animasyon filmi birçok ödül almış filmdir.

bugün bitirdim ve gerçekten beni hikayenin içine aldı.

uzun zamandır anime fim, dizi izlemediğim için başlangıçta acaba daha sonra mı izlesek diye ertelemeyi düşündüğüm ve daha sonra dayanamayarak izlediğim anime filmdir.

filmin başlangıcında insanoğlunun fazla merakının ne gibi sonuçlar doğurabileceği mesajını da vermek istemiş olabileceklerini düşünüyorum.
filmde pür bir sevgi hakim, ana karakter chihiro'nun annesi, babası ve diğer karakter için beslediği karşılıksız sevgi daima tebessüm etmemize neden oluyor.

filmdeki hiyerarşi sistemi ve farklı olanı barındırmama anlayışı da verilmesi amaçlanan başka amaçlar arasında.
severek izlediğim, çok sürükleyici olan bir anime film, ben çok beğendim.
keyifli seyirler.

kendileri imdb sıralamasında yer alan en yüksek puanlı animasyon filmi olmakla beraber oscar ödülü almış bir miyazaki başyapıtıdır (bana göre). işlenen konunun orjinalliği bir kenara, karakterler de çok farklıydı (bkz: sigara molası veren kurbağalar). ve tabi ki filmin çizimleri...sanki bir resim defterinin içinde geziniyorum, hele bazı sahnelerdeki aşırı detaylı çizimler...en iyisi bir daha izleyeyim ben <3

kapitalizm = modern kölelik mesajını verdiğini düşündüğüm baş yapıt.

analiz edersek;

*anime, ruhların ve köleleştirilmiş insanların çalıştığı "bathhouse" denilen başka boyuttaki büyülü bir yerde geçiyor. burası bir işletme.

*bathhouse parası olan ruhlar için hizmet veren otel-hamam karışımı bir yer, ve kuvvetli cadı-ruh yubaba tarafından yönetiliyor. yubaba patron.

*yubaba, bir şekilde o mekana gelen ve kendisinden iş isteyen herkese iş vermek zorunda. yani işletmesini büyütüyor, mavi yakalı işçilerden oluşan ordusuyla sürekli daha çok ve daha çok para kazanıyor.

*bu işletmede yolunu kaybetmiş insanlar kadar, diğer ruhlar da çalışıyor. yani din dil ırk önemli değil. önemli olan işletmenin para kazanması ve büyümesi.

*çalışanların çoğu bencil. 2 parça altın görünce götü başı dağıtıyor, birbirlerini eziyorlar. mavi yakalının yükselme hayalinden dem vuruluyor.

*yubaba, müşteriler altın dağıttığı zaman bile bunların çoğunu "masraflar" bahanesi ile çalışanlarından geri topluyor. ne olursa olsun patron aslan payını alıyor. işçiler saklayabildikleriyle kalıyorlar.

*bathhouse'a varmadan önce terkedilmiş karnavaldaki büyülü yiyecekleri gören chihiro'nun ebeveynleri yemeye başlıyor ve durmuyorlar. gittikçe hızlanıyorlar, oburlaşıyorlar, insanlıktan çıkıyorlar ve domuza dönüşüyorlar. sonraki zamanlarda öğreniyoruz ki, bu şekilde domuza dönüşen bir çok insan var. burda tüketim kültürüne dair çok güzel bir mesaj veriliyor. birileri para harcayacak ki bu çark dönsün. ve bu olgu "yemek yiyerek" gösteriliyor. hızlı, aç gözlüce ve silip süpürerek.

*chihiro bathhouse'a vardığında iş bulana kadar herkes kendisine kötü davranıyor. itiliyor, kakılıyor, garipseniyor, kovalanıyor. ne zaman ki yubaba kendisine iş veriyor, o zaman düzen yerine oturuyor. chihiro o garip dünyadaki yerini buluyor. anime bize diyor ki; eğer zengin değilsen bu düzen için çalışacaksın. eğer patron değilsen işçisin. ikisi de değilsen hiçbir şeysin. ya paran olacak, ya da bu makinenin bir parçası olmak zo-run-da-sın.

*yubaba, iş verdiği kişilerin gerçek isimlerini büyü ile çalıyor ve onlara yeni bir isim veriyor. bu bir kontrat yerine geçiyor. mesela chihiro'ya "sen" ismi veriliyor. ismi çalınan kişi, mucizevi bir şekilde ismini hatırlayana kadar sonsuza kadar bathhouse'da yaşamak ve çalışmak zorunda. burada bireyselliğin önemsizliğini ve işçi kimliğiniz olduğu sürece adam yerine konulabileceğinizi, kim olduğunuzun sistem için önemi olmadığını görüyoruz. tarih boyunca isimlerini hatırlayarak bu kölelikten kurtulabilen 2 kişi var, bunlar da haru ve chihiro. ve bunu sadece birbirlerine yardımcı olarak yapabiliyorlar. burda işçi sınıfının birleşirse daha çok hak elde edebileceği ima ediliyor.

*bathhouse'da her şey altın ile dönüyor. çünkü para dünyanın bir numaralı gücü, tek amacı. parası olan müşteri ne kadar iğrenç olursa olsun etrafında pervane olunuyor. hatta en zenginlerini bizzat yubaba karşılıyor. bir gün bathhouse'a gelen balçık ve kir içindeki ruh (stink spirit) buna çok güzel bir örnek.


parasını fazlasıyla ödüyor ve kendisini temizleme çalışmaları başlıyor. en sonunda chihiro'nun büyük çabalarıyla içindeki inanılmaz büyüklükteki pislik ve hurda kütlesi çıkarılıyor. ruh hemen ardından özgür oluyor ve uçmaya başlıyor. tüketimin ruhumuzda yarattığı çürüme ve pislik birikimine bir gönderme yaparken, aynı zamanda doğayı çürütmemiz de anlatılıyor bize.

*en sonunda chihiro ismini geri alıyor ve bu olduğu anda serbest bırakılıyor. çünkü bireyselliğini yeniden kazanan bir insan olarak artık üretim bandında yeri kalmıyor. chihiro ailesini kurtarıyor, ve gerçek dünyaya geçiş yapıyor.

*10 yaşında ulaştığı bu nirvana sonrasında ailesi ile giderken bir şeyi daha farkediyoruz. en baştan beri ev almaya gidiyorlar. kendileri küçük orta halli bir aile. ilk evlerini alacaklar. klasik bir amerikan (japon) rüyasına doğru giderlerken yolculuğumuz sona eriyor.

2 kere izledim, her seferinde yeni bir şeyler buldum kendisinden. kimsenin kaçırmamasını tavsiye ediyorum efendim.

studio ghibli'nin mükemmel filmidir. ilk izlediğimde yaşım biraz küçüktü. etkisinden bir süre çıkamamış, bu ne yahu, demiştim. şimdi üzerine belki iki defa daha izledim. her izlediğimde başka detaylar yakalıyorum ve inanılmaz hoşuma gidiyor. çizimler ve animasyon kalitesi, özellikle de müzikler harika, hikayeyle birleşince ortaya bir şaheser çıkmış. bu filmden hoşlananların studio ghiblinin diğer filmlerini gözden geçirmesini tavsiye ederim.

harika bir ghibli filmidir,zaten ghibli yapımı olan filmlerin kötü olma ihtimali yoktur.şarkıları,çizimleri her yönden kusursuz bir filmdi.izledikten sonra filmin sonu hakkında yazılan teorilere bakmanızı öneririm.

bir (bkz: studio ghibli) yapımıdır. studio ghibli'nin yaptığı neredeyse bütün animelere aşığım diyebilirim. ruhların kaçışını izlememiş olanlar varsa daha fazla zaman kaybetmeden direkt olarak dalsın.

görmüyor musun? buna sevgi denir.

2001 yılında dünyaya gelen filminizin hem yönetmen hem de senarist koltuğunda hayao miyazaki oturmakta. macera türünde animasyon filmidir.

olmuş olan asla unutulmaz, sen onu hatırlamıyor olsan bile.


filmimizin konusuna gelirsem; chihiro adında küçük bir kızın macerasıdır. olay onların yeni bir yere taşınması ve gidecekleri yeri kaybetmeleriyle başlar.
karşılarına eskiden kalma bir lunapark çıkar ama burası gerçekten de eski de mı kalmıştır?
izinsiz girdikleri festival alanı tarzı bildiğimiz japon dükkanları gibi yere girerler. anne ve babası ordaki yemekleri afiyetle yerken minik kızları chihiro ortalığı dolaşır. bir şeylerin garip olduğunu fark edip geri döner, peki geri döndüğünde aynı kişiyi bulur mu? bunu bilemeyiz.

benim yorumuma gelecek olursam;


animasyon filmi izlemeyi sevenlere tavsiye ederim.

2001 yapımı ruhların kaçışı hayao miyazaki'nin ve elbette studio ghibli'nin en bilinen animelerinden biridir. 2003 yılında "uzun metrajlı en iyi animasyon filmi" oscarını kazanan ilk anime'dir aynı zamanda.

klasik miyazaki filmleri örneğidir bu yapım: yumuşacık çizilmiş bir tabiat, bol bol japon kültürü ve muhteşem müzikler. miyazaki yarattığı evrenleri ve arkada yatan mekanizmaları açıklamayı sevmez pek. belki de bu nedenle japonya dışında yeterince anlaşılmaz ve hak ettiği değeri göremez (ki oscar kazanmış bir yönetmen ve hikaye anlatıcısı olmasına rağmen).

önce hikaye ile başlayalım yorumlar uzun sürecek çünkü: 10 yaşındaki chihiro adlı küçük kızın ailesiyle beraber taşınmaları ile başlıyor hikaye. chihiro ve anne ile babası araba ile yeni evlerine nakliyecilerden önce gitmeye çalışırken yanlış bir ormanlık yola saparlar. ve kendilerini eski bir binanın önünde bulurlar. merak bu ya, annesi ile babası içeri girince korktuğu için chihiro da arkalarından gelir ve terk edilmiş bir kasabaya ulaşırlar. ancak kasabadan muhteşem yemek kokuları gelmektedir. açlıklarına ve kokuların güzelliğine yenilen anne ile baba izin almadan yemekleri iştahla yemeye başlar. gün geceye dönerken, chihiro buldukları kasaba ile ilgili gizemli gerçekleri görmeye başlar. kasaba ruhlarla dolmaya başlamıştır. ve maalesef chihiro'nun ailesi birer domuza dönüşmüştür.


japonyada resmi din şintoizm'dir. bu inanışa göre yaşayan her varlık öldüğünde birer tanrı olacaktır ve doğanın kendisi de tanrıdır. bu yüzden şintoizm 10.000 tanrılı din olarak anılır. * filmde gördüğümüz ruhlar işte bu tanrıların temsilidir. her boy ve ene sahip tanrılar her gece yubaba'nın sahip olduğu onsen'e (japon hamamı) yıkanmaya gelirler. klasik japonluklarını yaparlar yani, ruh da olsa tanrı da olsa japon japon'dur.

bu arada japonlar genel olarak hikayelerini bağlamayı pek sevmezler. uçlar açıktır. siz de izlerken çok fazla batılı tarzda en sonunda böyle kavuştular, şöyle yendiler filan tarzı açıklama beklemeyiniz yauv. yapmaz bu japonlar, edebiyatta da murakami aynısıdır. ucu ve sonrası size kalmış, siz nasıl hayal ederseniz öyle! hem evrenin altyapısını açıklamadıkları hem de sonunu pek bağlamadıkları için anlaması eğer kültürü bilmiyorsanız çok zordur. ancak bu filmin ana teması sevgidir. karşılıksız, içten gelen saf sevgi. sevgi ile korkulardan arınmak ve sevgi için kendinden vazgeçebilmek. eğer bunu başarırsanız yok olmanın önüne geçer ve hayatınıza devam edebilirsiniz. miyazaki nezaketi seçin demek istemişti filmde bence. kötü olmak, zalimlik, açgözlülük belki kısa süreli kazançlar sağlar ama nezaket sizi siz yapar. ayrıca:


yumuşacık ve sıcacık bir animasyon izlemek isteyenler için bu filmi öneriyorum. kötü bir günde, canınız sıkkınken sizi ısıtacaktır. keyifli seyirler.

kaynaklar: görselleri ve prodüksiyon ile ilgili detayları imdb'den aldım

not: sevgili yazar dostum @amaterasu seninle benzer filmler ve kitaplarda buluşmaktan büyük zevk alıyorum. yazdıklarını beğenerek okuyor ve bana yaptığın göndermelere bayılıyorum. ben bu aralar miyazaki'ye daldım. sırada "castle in the sky - laputa"'yı izleyeceğim. bilgin olsun. belki sen de izlersin. *