1984'de istanbul'da kıraathanelerde satranç oynayan insanlar

aşağıdaki videoda görülen eylem. insanların diksiyonu, giyimi, hal ve tavırları ve batak, okey vs. yerine satranç oynamaları... o zamanlar yozlaşma başlamamış tabii.

buradan

eskinin kahveleri bile daha güzelmiş. insanların konuşmaları, tavırları, kıyafetleri bile ne kadar düzgün. beni eskiye ışınlayın geriye gitmek istiyorum

dinin elden gittiğini dönemler.. cok şükür o günler geride kaldı...

satranç oynamalarından ziyade adamların diksiyonu ve telaffuzları daha dikkat çekicidir.

babamın benim yaşlarımda olduğu yıllar. keşke dedim izlerken, o gençlerin arasında olsaydım. ne güzel, içimi sıcacık yaptı bu video. bilmediğim geçmişlere özlem duydum.

benim yaşamaya vakıf olduğum güzel aksiyondur.

öğretmen evine giderdik.
bir de sümerbank kıraathanesi vardı.

satranç turnuvaları düzenlenirdi.

ne güzel günlerdi.

kıraathaneye giderken takım elbise giyer ve kravat takardık.

80 darbesinin amacı bu idi zaten. bu kültürel akımı kesmek, sosyolojik olarak ülkeyi parçalamak, solun önünü kesmek, eğitimi yok etmek, cehaletin önünü açmak, siyasal islamı şahlandırmak vs. vs.

50 yıl geriye gitsek 80 yıl ileri gitmiş oluruz.

(bkz: cerrahpaşa kahve baskını)


polat kaleyi alıp şah çekmiştir.

beni şaşırtmayan eylem.
zira anadolu'da bazı bölgelerde devam eden gelenektir. muş gezim sırasında şahit olduğum olaydı. ekipçe çay içecek bir cafe bulamayınca bir kıraathaneye oturuverdik. oradaki amcalar da o kadar heyecanlı ve neşeli şekilde satranç oynuyorlardı ki. hayran kalmıştım. kalmıştık...
aydın'da da oynanan yerler olduğunu duymuştum. keşke yaygınlaşsa.

herkesin, kameralara karşı gönlünün istediği iğrenç şivesiyle konuşamadığı trt türkçesine ait yılların insanlarıdır. şimdi tik tok videolarında ne o kravatlı kibar insanları bulabilirsin ne de merhabalaaarrr diyen sunucuyu. çünkü usul, esasa mukaddemdir. yırtık bir jean ve berbat şivesiyle videolarda konuşma hakkı tanıdığın kalabalıklardan çıksa çıksa tavla bilen çıkar. satranç kiimm yırtık donlu zibidi kimm?

istanbul o zamanlar daha çok fazla göç almamıştı. o yüzden orada yaşayanların ekseriyeti üç nesildir istanbulludur. o yüzden adamlar düz kendi aksanları ile konuşuyor. sonrasında anadolu'dan çok göç aldığı için biraz değişti işler.

o yüzden lütfen istanbul'a yeni göçmüş elazığlı iseniz videoyu ovmeyin *

çünkü istanbul o yıllarda anadolu çomarı tarafından daha işgal edilmemişti.

bana lima sokaklarında çılgınlar gibi satranç oynayan ahaliyi hatırlattı. bazı yerlerde de yaşlı kulüpleri var, buralarda da bol bol satranç oynanıyor, dans ediliyor. bizim hakikaten sanat damarlarımız kopmuş.

günümüz istanbul'undaki kiraathaneler ve ortamları göz önüne alındığında epey ilginç ve güzel gözüken kıraathane ortamına ait insanlardır.

efendim ne zaman eski istanbul'a ait bir takım görüntüler, tozlu arşivlerden kaldırılıp medyaya servis edilse hep söylenen bir tepki söz konusudur;
eski türkiye çok efsaneymiş

ben de bunun için bir cevap vermek istiyorum. aslında birçok kişi tarafından zaten bilinen ama göz ardı edilen gerçekler mevcut.

şimdi efendim, eski istanbul efsaneymiş derseniz bunu kesinlikle kabul ederim. lakin birçok insan dönemin türkiye'sinin, aynı istanbul gibi olduğunu dusunmekte.

haberin tarihi 84 yılı. bu tarihe en yakın nüfus sayımı 85 yılına ait. türkiye'nin nüfusu 50.664.458, istanbul'un nüfusu ise 5.842.985 imiş. bu ne demek? ülkenin 1/10'u istanbul'da yaşıyormuş. kaynak

hemen 2020 yılı nüfus sayımına bakalım. ülke nüfusu 83.614.362, istanbul'un nüfusu ise 15.462.452 imiş. bu ne demek? ülkenin 1/5'i istanbul'da yaşıyor demek.kaynak

mevzubahis haberin tarihinde, her ne kadar istanbul bir 80 öncesi kadar olmasa da* yine de ülkenin oransal olarak en nitelikli insan kaynağını oluşturan şehirdi. her ne kadar özellikle doğu ve güneydoğu'dan gelen büyük göç dalgaları 80 sonrası başlamış olsa da 84 yılında halen yıpranmamış bir sehirdi istanbul.

zannediyor musunuz diyarbakır'da da aynı atmosfer mi vardı? konya'da? hakkari'de? * cevap tabi ki belli.

şu an ise malum, istanbul artık malum goclerden dolayı büyük bir çöplük haline geldiği için biz zannediyoruz ki bu kaliteli insanların çocukları kalitesizlesti. hayır. senin gördüğün insanlar büyük oranda göçle gelen aileler. bunlarin çocukları değil.

ülkenin kalitesi de düşmüş müdür yükselmiş midir diye sorarsanız ona cevap veremem. araştırma yapmak lazım. lakin şunu söyleyebilirim, hemen hemen aynıyız. sadece eskiden mardin'li adam mardin'de yaşadığı için, biz onu istanbul'da görmüyorduk. eskiden 3 büyük şehir ve anadolu arasındaki fark çok keskinken, şu an ise bırakın yumusagi yok denecek kadar az. 3 büyük şehir ile anadolu, kültür bakımından ortak bir noktada buluştu/buluşmak üzere. bu ise 3 büyük şehrin zararına, anadolu'nun ise yararına olmuştur.

tatava yapma diyecekler için özet geçiyorum. türkiye pek bir değişim geçirmedi. lokalde değişim gerçekten büyük, genelde ise yok denecek kadar az efendim.

ısmarlama bir haber gibi duran haberdir. 1984 yılında kapalıçarşı cıvarında bildiğim bir tek bayazıt meydanın tam karşısında marmara kıraathanesi vardı orada satranç oynanırdı. bunun dışında özellikle bulgaristandan göçenlerin lokal ve kırathanelerinde görebilirdiniz satranç oynayanları. bir de bazı üniversitelerin fakülte binalarında satranç odaları vardı. istanbul satranç derneği, gambit ve sertaç dalkıran'ın adını unuttuğum merkezlerini saymıyorum. yani öyle kıraathanelerde yaygın olarak satranç oynayan insanlar pek yoktu.

satranç çok kolpa bir oyun ya. kazanma oranın daha önce ne kadar çok oynadığınla alakalı bence. o atın hareketini bulana da lanet gelsin.

antep'te dama oynanırdı. damayı basit bir oyun sanmayın. dolap kurup rakibe tek taş kalıncaya kadar tüm taşları verip o tek taşla rakibin tüm taşlarını toplamak muazzam bir olaydır. sadece oyunu kazanana değil seyircilere de orgazmik bir zevk verir. ne yazık bu gelenek de sona erdi.

öncelikle kapalıçarşı'da bedesten'e yakın bir kahve vardı fotoğraf orası olabilir.
kahvede olmasına gerek yok o çevrede bazı dükkanlarda satranç takımı hala satılır,bedestende de hem antika hem el işi ahşap takım bulabilirsiniz.
santranç merak,hobi olayıdr oynayan bulursanı amenna.
marmara kraathanesi özel bir yerdir 80 öncesi küllük diye geçer adı eli kanlı ülkücü faşistlerin toplanma merkezi di. o zamnlar ancak 52 deste ülkücü kekoların aklı 104 'lük desteye bile rmez ama 80 sonrası o kıraathane değişti ıstanbul üniversitesi öğrencilerinin uğrak yeri oldu. ben sevmem orayı içine bile girmedim hiç bir zaman.
ama kesin satranç vardır.
ben süleymaniye tarafında takılırdım bazı kahvelerde takım vardı ,kahvesci istenir diye kutuda saklardı(ben süleymaniye doğumluyumçok severim semti) , esli tavla takımlarının arkasında dama deseni vardır tavlayı çeviriri oynarlar.

dama oyunu olayında cordonore arkadaş doğru demiş ,güneydoğu ilerinde çok dahma oynanırdı , bırakın kahveyi eski hanlar ın çay ocaklarının önünde bile dama oynandığını gördüm. muş-amed malatya-elazığ -van, vb.
satranç ve dama özel bir hobi merak birazda akıl ister,ben hayatımda oynamadım,niey laz'ım akıl tunne.


ama şunu söyleyeyim istanbul'da çok yer i bilirim ben öyle özel olarak satranç oynanan kahve görmedim.
karadeniz'de ise imkansız,anlayana.

(bkz: kenan evren)' in aklından çıkmış olduğunu tahmin ediyorum.