halk kültüründe değişimin topluma etkisi ve sonuçları

türkler, dünya coğrafyası üzerinde sık sık yurt değiştirerek çok geniş bir alana yayılmışlar, birçok kültür ve dinin etkisi altında kalarak farklı uygarlıklar yaşamışlardır. bunun sonucunda orta asya’dan günümüze değişen, gelişen, geleneğe bağlı bir halk kültürü olmuştur. halk kültürü ürünler, türk kültürünün tarih içindeki görünümü, değişmesi ve gelişmesine paralel olarak bir değişim ve gelişim içinde olmuştur.
türk kültürü belirli bir coğrafyayla sınırlandırılamayacağı için türklerin göçüp yerleştikleri, devlet kurup egemen oldukları ülkelerin tümünü kapsamaktadır. türkler islamiyet’ten önce o günkü inanç sistemlerine, kültür ve geleneklerine bağlı halk kültürü ürünlerine sahiptiler. inanç kültürü, kültür de halk kültürü ürünler etkiler. bugünkü halk kültürü ürünlerinde, eski inanış ve geleneklerin izlerin bulmak mümkündür.
orta asya’dan gelip anadolu’yu yurt tutan türkmenler göç yollarında kültürleşme yoluyla kültür alışverişinde bulunarak bunları anadolu’ya taşımışlardır. yen yurt anadolu’da tanışılan kültürlerle ve yazlak-güzlek, kışlak ve konalgalar arasında kültürleşme sürmüştür. taşınan orta asya ve göç yolları kültürü, yen yurt anadolu kültürü ve islam kültür, yüzyıllar boyu süren kültürleşme sürecinde yoğrularak yen bir anadolu kültürü oluşturmuştur.
anadolu coğrafî konumu nedeniyle tarh boyunca asya, avrupa, afrika, mısır ve mezopotamya kültür yollarının kesiştiği bir merkez olmuştur. orta asya’dan anadolu’ya 9. yüzyıldan başlayarak küçük gruplar, 11 .yüzyıldan itibaren büyük kitleler halinde gelmeye başlayan oğuz ve türkmen boyları, anadolu’nun bugünkü kültürel yapısını oluşturmaya başlamışlardır. bu tarih süreçte anadolu türkleşmiş, türkler de anadolulaşmıştır (erden, 1998: 4-12).
türk kültürü tarh sürecinde kendine miras kalan kültürler türk kültür potasında eriterek kandamlasını vurmuştur. halk kültürü ürünler bir milletin millî kimliğini belirler, oluştukları toplumun ortak kabullerini alarak kendilerine özgü gelenek yaratırlar (yıldırım,1998:37).
türkiye’de kültürel değişim gereği yaşama biçiminin değişmesi pek çok eski gelenek ve görenekler de değişime uğratmaktadır. yakın bir gelecekte farklı yörelerimizde otantik geleneksel nitelikleriyle üretilmekte olan halk kültürü ürünlerini, bunlara bağlı inanç, davranış ve değer yargılarının değişmesiyle bulamayacağız. bugün geç kalmış sayılmayız. toplumumuz her ne kadar hızlı bir kültürel değişimle karşı karşıya kalsa da eski ile yeni iç içe yaşamaktadır. anadolu kültürünün otantik örneklerinin uzmanlar tarafından belirlenip halk kültürü müzelerinde saklanıp gelecek kuşaklara aktarılması zaman kaybetmeden hayata geçirilmesi gereken bir görevdir (artun, 2000:163).