sanatçıların kişilikleri bizi ilgilendirir mi sorusu

sanatkarların kişilikleri onları izleyen, dinleyen, inceleyen, okuyan insanları ilgilendirir mi? bence biraz ilgilendirir, biraz ilgilendirmez. herhangi bir oyuncu veya yazar, veya ressam sırf komünist diye yeteneğini görmezden gelmem. bir insanın herhangi bir şeye yeteneği varsa öncelikle zaten kendisini kendisinden soyutlamalı ve yeteneğini o şekilde halka sunmalıdır. bir tiyatro oyuncusu yeteneğini sergilerken kendinde değildir. biz ona kendisi diye değil, oynadığı karakterle bakarız. hatta çoğu zaman insanların o sanatçının kendisinin nasıl olduğunu bilmez bile. tiyatroya oyunu oynarken kendinden katabileceği bir tek yeteneği vardır oyuncunun. resim yaparken bir resmin duygusunu geçirebilmektir önemli olan. kendine has bir ürün ortaya koyabilmektir. hayır, ağacı tamamen aynı şekilde tuvale aktarmak değildir resim yeteneği, kendi resim tarzını ortaya koymak ve duygunu resimlerine bakanlara geçirebilmektir. çizgilerinin o yükü taşımasıdır. ve bunu yaparken de ancak duygularını geçirebilirsin. düşüncelerini değil. bir resimde hüzün hissedebilirsin ya da bir resim seni enerjik hissettirebilir. ama bir resim tutup sana ateizmi aşılamaz. çok zor.

bir insanın yeteneğini ve başarısını hiçbir zaman görmezden gelemeyiz ama karakterinden nefret bile edebiliriz. örneğin benim hiç sevmediğim bir yazar var. kendisi dünya görüşü olarak benden çok uzak bir insan. üstelik yazar kişiliğini de pek sevmiyorum. yazdıkları konu olarak bana hitap etmediği gibi edebî olarak da yazdıklarına değer verdiğim söylenemez. ama bu yazar ülkemde çok önemli bir yere sahip. herkes tarafından tanınan ve ödüller almış olan, sevilen bir yazar. beğenilen kitapları var. ben bu adamdan kişisel olarak nefret etsem dahi başarısını asla göz ardı edemem. sanatçıların sanatçı olmak için herkesin sevgisine ihtiyaçları da yoktur. belki o adamın yeteneğini ben göremiyorumdur.

başka bir örnek olarak da michael jackson'ı söyleyebilirim. kendisi benim en sevdiğim şarkıcı ve dansçıdır. senelerce hakkında çocuk tecavüzcüsü olduğu haberleri çıktı. ben hâlâ onun dans ve müzik kariyerini beğendiğim için eleştirilere bile mâruz kalıyordum. çocuk tecavüzcüsü dediklerinde bile umurumda olmamıştı o adam dans ve şarkıları ile ünlenmiş olan biri, o yeteneği için orada ve ben onun bu yönünü görüyorum sadece. devamı beni ilgilendirmiyor. nasıl biri olduğu beni ilgilendirmiyor. eğer ciddi işlediği bir suç varsa tabii ki adaletin yerini bulmasını isterim ama bu tutup onun şarkılarını bir daha asla dinlemeyeceğim dedirtemez bana. çok sevilen bir sanatçı birebir tanıştığınızda hoşunuza gitmeyebilir. hiç belli olmayacak şekillerde hayran olduğunuz sanatçı ile tanıştığınızda hayal kırıklığı ile karşılaşabilirsiniz. onun içindir ki bence bir dereceye dek sanatkarların kişilikleri bizi ilgilendirmez, ilgilendirmemelidir.

resim, dans, müzik yeteneğinin olması fark etmez, işini hakkıyla yapan bir sanatkarı yine takdir ederim. bir yeteneği ve kullanabileceği bir zekası var diye.
ama yazar olursa tamamen bir hikayede bile kendi fikirlerini yansıtabilir ki: işler burada değişiyor işte. bu kişiden kişiye göre değişen bir şeydir. etkilenmemek herkesin yapabileceği bir şey değildir. henüz sağlam bir karakteri olmayan insanlar var. yaşı büyük veya küçük fark etmeksizin bu insanlar gördüklerinden, duyduklarından ve okuduklarından kolayca etkilenebilirler. işte buradan şu sonuç çıkıyor ki "bazı sanat dallarında sanatkarların kişilikleri önemlidir". mesela edebiyat alanında öyle. direkt bir şey aşılanabilecek bir alandır. tolstoy okuyarak sanat anlayışınız değişebilir, camus okuyarak hayat görüşünüz, gazali okuyarak dini görüşünüz... bunlar öylesine verdiğim örneklerdi.

dünyada çeşit çeşit insan var ve her birini dışlayıp yok sayarsak bir arada yaşayamayız. zaten yeterince ayrışıyorken bir sanatçıyı, yeteneği olan birini ayrıştırmak haksızlık olur. üstelik sanatçılar da kendi fikirlerinin öncüleri olabilirler. bu devrimsel nitelikler her zaman kötü değildir. katillerle bile bir arada yaşayabiliyorken fikirleri yüzünden insanları yargılamamalıyız. özellikle adam faşistliğiyle ön planda değil ressamlığıyla ön plandaysa bu adamı suçlayamayız. sağcı, solcu demeden şairlere "şair" olarak bakmakla başlayabiliriz mesela. nazım ve necip hep düşmanmış gibi davranmayı bırakabiliriz. şiirlerinden öğreneceklerimiz var hepsinin. karşı görüşleri de öğrenmeliyiz. sanatkarların kişiliklerinin önemli olduğu bu edebiyat türünde her türden okumalıyız. etkilenip etkilenmemek bize kalsa da bu etki iyi yönden de olabilir, bunu unutmamalıyız. sadece bu eserleri okurken kendi kişiliğinizi unutmamanız gerekir ve sahiden objektif bir şekilde düşünmelisiniz.

yoksa diğer yandan sanatçıların hepsinin kişiliğini aşırı şekilde önemsersek ayaklı magazin programları gibi oluruz. bir oyuncu nerede, ne zaman, kiminle, ne demiş, kime, nasıl... bunlar beni neden ilgilendirsin? o başka birinin hayatı. ben bunu neden takip edeyim? neden onun adımlarını izleyeyim? dediği bir şey, iyi veya kötü, onun oyunculuğundan bir şey değiştirmeyecek. ben onu oyunculuğu için izliyorsam kendi karakterindeki iyi ve kötü yanlar bana etki etmiyordur ve onun karakterinin beni ilgilendirmemesi de gerekir. magazincilik iyi bir şey değil.

şahsen resim çizmeyi seven biriyim. seslendirme yapıyorum. enstrüman çalıyorum. bunların hiçbirinde sizi siyasi veya dini görüşüme davet ettiğim bir şey göremezsiniz. hiçbirinde o kişiliklerim ön planda ve size mesaj vermeye çalışır biçimde değil. bunları size geçirebilecek bir sanat icra etmiyorum. eğer ki şiirlerimi ve denemelerimi okursanız, bazılarını eleştirdiğim, bazılarını anlattığım şeyler bulabilirsiniz. buradaki edebî kişiliğim etkilenilebilecek biçimde mesaj vericidir.

onun için ki edebiyata yansımamışsa sanatçıların kişilikleri bizim için önemli değildir demek istiyorum.
bizzat kendimden örnek vermek istedim. çünkü bizzat ben de sanatın birçok dalını takip eden biri olarak etkilendiğim yerleri bilmekteyim. sizin de fikirlerinizi merak ediyorum!

evet ilgilendirir. söz konusu sanatçı sanat maskesi altında her türlü dezenformasyonu yapabilir. bu durumda eleman sırf "sanat" icra ediyor diye gözmezden mi geleceğiz?

sanat var sanat var. ben fotoğrafa bakarım. beni etkiler veya etkilemez. kimin çektiği ya da çekenin kişiliği ikinci planda kalır.

rus romanı okuya okuya kafanıza sıkacak nihilizme de gelebilirsiniz.