hayatının sonuna kadar tek bir kitap okuma şansın olsaydı

şurada güzel bir inceleme yazısı var. kaynak uçarsa diye aşağıya da yapıştırdım.

inceleyen: lluvia
16 eyl 2019

sanrılandırıcı -hallucinogenic-bitkiler üzerine çalışmalar yapmak üzere kızılderili don juan ile yolları kesişen yazar carlos costaneda'nın o günlerde başından geçenleri yazmış olduğu not defterini okuyoruz. kitabın ilk başta kişisel gelişim, kızılderili bilgeliği gibi ilerleyeceğini tahmin ediyordum.(doğan cüceloğlu)'nun kendi '(savaşçı )' kitabında sıkça bahsini açtığı bu kitaptan bolca psikolojiye dair beklentilerin oluysa da, kitap ilerledikçe ruhsal bir dünyanın -üstelik hallüsyonejik bitkilerin gücünün dahi ötesinde- varlığından başka mühim mesele kalmıyor. bü dünya terimsel olarak şöyle ifade ediliyor: tonal ve naugal dünyalar. tonal yani olağan, görünsüsel madde alemi. naugal, olağandışı olan, tüm görüngünün temelindeki 'noumenon' (ancak varsayılan, asıl, öz) işte bu kızılderili don juan'a göre gerçeklik ya da hepimizin bildiği dünya yalnızca bir betimlemeden ibarettir. bu sözü kitapta çeşitli durumlarda kendini gösteriyor. gerçeklik bükülüp kişinin gözlerine uyum sağlıyor her ne kadar beni inandıramasa da. kızılderilini don juan'ın aksi, huysuz, hırçın ve alaycı gözükmesi bir yana, öylesine güzel huyları var ki: otları koparmadan önce onlarla konuşup, bir gün kendi bedeninin de toğrağa karışıp onlara yeniden kök vereceğini söylüyor, onlarla iletişim kuruyor, önemli anlarında hep soluna dönüp kendi ölümüne danışıyor. kendini savaşçı diye tanımlıyor ve carlos'un da bu yolda ilerlemesi için arka oluyor. donjuan'ın hayatında öylesine ya da mış gibi hareketler yok. o ne yaparsa sarsılmaz bir istençle ve benliğini tutuşturan bir arzuyla yapıyor.

gelgelelim 'erk' konusuna. erk; güç, kuvvet, yetenek, nufüz gibi anlamlara sahip. don juan'ın bahsettiğine göre ise:
" bak, yabansı bir şeydir bu erk. onun tam olarak ne olduğunu belirleyebilmek imkansızdır. kimi şeylere ilişkin hissettiğimiz bir duygudur o. erk kişisel bir şeydir. sadece insanın kendisine aittir. benim velinimetim örneğin sırf bakarak gözleriyle bir insanı ölecek derecede hasta edebilirdi. gözlerini üzerine çevirdiği kadınlar sararıp solardı."
don juan yapıp yapmama eylemleriyle kendi yolculuğunda erk biriktiren biri. hatta biriktirdiği erki yol boyunca besin kaynağı olan kurutulmuş etine bile yöneltip etin bir erk nesnesi olmasını sağlayabiliyor. erk kazandıkça tekamül basamaklarını tırmanıyorlar adeta.
bu kızılderili yüksek erk sahibi don juan gece dağda bayırda konaklayacağı yeri seçerken gözlerini şaşı yapıyor, ve etrafı tarıyor. sezgisel ve görüngüsel olarak farkedilen ilginç birtakım değişilikler ona konaklaması gereken toprak parçasını yahut mağara önünü belirli kılıyor. böylece gece uyurken ona ne bir yılan ne de bir böcek ilişebiliyor. onların dünyası tekinsiz bir dünya, kötü ruhlar var, uzak durmaları gereken bir tehlikede mekanı imleyen kargalar bile var. doğayla birleşik yaşamlarında rüzgarın çalılara esişi bile bir muştu yahut kara haber. doğanın dilini biliyor ve mesajlarını okuyor. bu yol onu bir bilgi adamlığına götürüyor. "bilgi adamı, öğrenmenin meşakkatlerine gerçekten katlanmış bir kimsedir. sabırsızsızlanmadan, savsaklamadan, kişisel erkin gizlerini çözmekte sonuna dek azimle ilerlemiş kimsedir o."

don juan'ın şu sözleriyle bitireyim: "savaşsının tininin yetkinliğini araması insanlığımıza layık tek uğraştır."