1.
william james* ve carl lange* birbirlerinden ayrı zamanlarda geliştirdikleri bu teoriye daha sonraları james-lange ismi verilmiştir. bu teoriye göre duygularımızı vücudumuzda bilinçsizce gerçekleşen fizyolojik olaylar sonucunda hissederiz. yani duygularımız sonucunda vücudumuz tepki vermez. aksine vücudumuz tepki verdiği için duygu hissederiz. böyle diyince ben de anlamadım. şöyle açıklayayım sözlükdaşlarım, hani biz korktuğumuzda terleriz, kalp atışımız hızlanır, ağlarız ya heh işte o öyle değil diyor bu teaori. biz terlediğimiz, kalp atışlarımız hızlandığı için korku duygusunu hissederiz, bu tepkiler bize korkmayı hatırlatır diyor. yani ayıdan korktuğumuz için koşmayız, koştuğumuz için korkarız. şunu diyebiliriz o zaman duygularımızı kontrol etmek mümkün. hazır mısınız size mutluluğun sırrını vereceğim? gülümsemek. ben demiyorum canım, bilim diyor.
bu teoriyle şöyle rastlaştık efendim. ben asla ders çalışamıyordum bir dönem. sıfır verimle birsürü sayfa arasında mekik dokuyordum sadece. sonra sanki çok zevk alıyormuşum gibi davranmaya başladım. zorla oturduğum masada gayet güzel vakit geçiriyormuşum gibi. işin garibi işe yaradığını fark ettim. daha motiveydim en azından. bu kozu kullanmaya devam ettim bir çok konuda. mutluymuşum gibi davrandım mutlu oldum, seviyormuş gibi yapıp zamanla sevmeye başladım. bunun sebebini merak etmiştim ki araştırmaya koyuldum. işte öyle tanıştık.
hayatınızın bir çok noktasında james-lange fenomenleriyle karşı karşıya kalmışsınızdır. mesela eski defterleri açma eğilimi bu teoriyle açıklanır*
doğru ya da yanlış diyemiyoruz bu teoriye çünkü doğrulandığı ve yanlışlandığı bir çok çalışma mevcut. bunlardan biri depresyon teşhisi konulan bir hastanın yüzünde tebessüm oluşacak şekilde yüz kaslarının uyarılması ile yapıldı. deneyin sonunda hasta kendini daha iyi hissettiğini söyledi.
bu teoriye getirilen en büyük eleştiri cannon bard teorisidir. canon'a göre james-lange teorisinin doğru olması için her duygu durumuna karşılık bir fizyolojik tepki olmalıdır. böyle bir şey olmadığı için bu teori de doğru değildir. cannon bu fikrini bir kedi üzerinde yaptığı deneyle savunur. kedinin bütün sempatik sinir sistemini yok ediyor fakat kedi hâlâ korkma sinirlenme gibi duyguları hissedebiliyor.
(bkz: cannon bard duygu teorisi)
bu teoriyle şöyle rastlaştık efendim. ben asla ders çalışamıyordum bir dönem. sıfır verimle birsürü sayfa arasında mekik dokuyordum sadece. sonra sanki çok zevk alıyormuşum gibi davranmaya başladım. zorla oturduğum masada gayet güzel vakit geçiriyormuşum gibi. işin garibi işe yaradığını fark ettim. daha motiveydim en azından. bu kozu kullanmaya devam ettim bir çok konuda. mutluymuşum gibi davrandım mutlu oldum, seviyormuş gibi yapıp zamanla sevmeye başladım. bunun sebebini merak etmiştim ki araştırmaya koyuldum. işte öyle tanıştık.
hayatınızın bir çok noktasında james-lange fenomenleriyle karşı karşıya kalmışsınızdır. mesela eski defterleri açma eğilimi bu teoriyle açıklanır*
doğru ya da yanlış diyemiyoruz bu teoriye çünkü doğrulandığı ve yanlışlandığı bir çok çalışma mevcut. bunlardan biri depresyon teşhisi konulan bir hastanın yüzünde tebessüm oluşacak şekilde yüz kaslarının uyarılması ile yapıldı. deneyin sonunda hasta kendini daha iyi hissettiğini söyledi.
bu teoriye getirilen en büyük eleştiri cannon bard teorisidir. canon'a göre james-lange teorisinin doğru olması için her duygu durumuna karşılık bir fizyolojik tepki olmalıdır. böyle bir şey olmadığı için bu teori de doğru değildir. cannon bu fikrini bir kedi üzerinde yaptığı deneyle savunur. kedinin bütün sempatik sinir sistemini yok ediyor fakat kedi hâlâ korkma sinirlenme gibi duyguları hissedebiliyor.
(bkz: cannon bard duygu teorisi)
devamını gör...