tarihin en esrarengiz kişiliklerinden birisidir hasan sabbah. dönemin önemli devlet adamlarına düzenlenen suikastleri ile bilinen haşhaşiler tarikatının kurucusu ve lideridir. birçok alanda çok derin bilgi sahibi ve otoriter bir liderdir. sabbah keskin zekalı, becerikli, aritmetik düşünebilen bir lider olmasının yanı sıra astronomi ve büyü gibi alanlarda da yetkin biri olarak bilinirdi. "suikast"in atası olan hasan sabbah, tarihin ilk teröristlerini yetiştiren kişi olarak da tanınır. yetiştirdiği amansız suikastçiler ve 34 sene boyunca dışına çıkmadan yaşadığı ünlü alamut kalesi, sabbah'ı tarih sahnesinde farklı yapan etkenlerdir.

sabbah, kum şehrinde dünyaya gelmiştir. sabbah, hayatını anlattığı sergüzeşt-i seyyidina adlı eserinde himyerî krallığı'nın soyundan geldiğini belirtmektedir. babası ali bin muhammed oniki imam şiiliğinin önemli isimlerinden birisiydi. oğlu hasan'ın felsefe, kelam, mantık, fıkıh ve riyaziyyat alanlarında iyi eğitim almasını sağlamıştır.

sabbah hakkındaki en ünlü riyavetlerden birisi hasan sabbah, ömer hayyam ve nizamülmülk, aynı zamanda eğitim görmüş okul arkadaşları olduğudur. birbirlerine verdikleri sözlere göre, içlerinden hangisi başarılı olursa, diğerlerine yardımcı olacaktır. nizamülmülk devlet kademelerinde tepelere çıktıktan sonra, bu sözünü tutmuştur. ömer hayyam ondan kendine emeklilik maaşı bağlanarak serbest ve rahat bir hayat sürmek istemiştir. hasan sabbah ise saray içinde çok daha yüksek bir makama gelmek istemiştir. vezirlik mevkisine gelmeyi arzulayan hasan'ın ayağını kaydırmak adına, vezir tarafından şerefine laf getirici söylentiler çıkarılmıştır. bunun üzerine hasan sabbah, mısır'a yerleşmiştir. fakat anlatılan bu hikaye, efsane olmaktan öteye geçememiştir. çünkü nizamülmülk ile hasan ve hayyam arasında, yaklaşık 30 senelik bir fark bulunmaktadır. bu yüzden hikayenin gerçeklik payı yok denecek kadar azdır.

din alimi olmak isteyen sabbah tahsilini devam ettirmek için rey şehrine gitmiştir. on yedi yaşına kadar bağlı kaldığı oniki imam şiiliğinden, karşılaştığı fatımî daisinin etkisiyle ismaililik mezhebine geçiş yaptı. hasan sabbah'ın isfahan, azerbaycan, silvan, mezopotamya, suriye ve filistin kıyılarından geçerek mısır'a ulaştığı anlatılmaktadır. yaklaşık 3 yıl boyunca mısır'da kalan sabbah, daha sonra ise kuzey afrika'ya sürülmüştür. buradan da suriye'ye gitmiş ve 10 haziran 1081 tarihinde isfahan'a tekrar ulaşmıştır. hizmet için de 9 sene boyunda iran'ı dolaşmıştır. sabbah iran'ın kuzey taraflarında yer alan deylem bölgesi ile fazlaca ilgilenmiştir. bunun sebebi ise bu bölgenin islam dinini kılıç zoru ile kabul etmemiş olması ve sahip olduğu toprakları çok zor fethedilen, savaşçı insanlara sahip ve köklü geleneklerini sürdürebilen yerli halkın kontrolü altındaydı.

hasan sabbah, aradan geçen bir süre sonra, dikkatini çeken deylem bölgesinde faaliyetlerde bulunabilmek adına kazvin'e göçmüştür. yerleştiği bölgede, yerli halkın arasından çok sayıda mürit bulan sabbah, elbruz dağları'nda bulunan alamut kalesi'ne uzun süreli yerleşmeye karar vermiştir. alamut kales çok geniş bir vadiyi gören bir kayalık alan üzerindedir. yüksekliği iki bin metreyi bulur. oldukça sert, sarp ve dolambaçlı bir yolu vardır. bu yüzden ulaşılması zor bir kaleydi.

sabbah kaleye vardığında, alevi mehdi isimli hükümdar, kalenin hakimiydi. halkı kendi tarafına çekmeyi başaran hasan sabbah, kaleyi almak için çalışmalara başladı. 4 eylül 1090 tarihine, gizli bir çalışmayla kale ele geçirildi. kaleye hükmeden alevi mehdi, kaleyi terk etmek zorunda kaldı. bir kısım iranlı tarihçilere göre sabbah, mehdi'ye büyük bir meblağ değerinde altın vermiştir. fakat bu noktada önemli olan, sabbah'ın bu tarihten itibaren haşhaşin tarikatını kurmuş olmasıdır.

sabbah'ın alamut kalesi'ne yerleştiğinden itibaren toplam 34 yıl boyunca kaleden neredeyse hiç çıkmadığı, hatta kale içindeki odasını bile çok az terk ettiği rivayet edilmektedir. alamut kalesi'ni aldıktan sonra, büyük selçuklu devleti ve abbasiler'e karşı planlar yapan sabbah, yetiştirdiği haşhaşlı suikastçiler ile yalnızca kendi döneminde neredeyse 50'ye yakın suikast gerçekleştirmiştir. bu suikastlerin bazı kaynaklara göre ilki nizamülmülk'ün öldürülmesi olayıdır. diğer suikastler ise, büyük selçuklu devleti'nin üst kademedeki yöneticileri ve abbasiler'in önemli din adamlarına yönelik olarak gerçekleştirilen suikastlerdir.

milli eğitim bakanı ziya selçuk, "salgın bitse de uzaktan eğitim artık kalıcı olacak. eba altyapımızı güçlendirdik" dedi.

bugün 23 mart. pandemiyle birlikte başlayan uzaktan eğitim tam 1 yılını doldurdu. eğitim ve öğretim tam 1 yıldır ağırlıklı olarak eba tv ve milli eğitim bakanlığı'nın (meb) eğitim bilişim ağı (eba) üzerinden yürütülüyor. sabah'tan ceyda karaaslan'a konuşan milli eğitim bakanı ziya selçuk, "salgın bitse de uzaktan eğitim artık kalıcı olacak. eba altyapımızı güçlendirdik. hibrit modelini uygulamaya ilişkin ciddi bir deneyimimiz oldu. bundan sonraki süreçte hangi derslerin yüz yüze hangi derslerin uzaktan yapılabileceğine ilişkin çalışmalardan sonra yeni yol haritası belirleyeceğiz. birçok okulumuzun buna ilişkin altyapısı uygun" dedi.

selçuk, şunları söyledi:

dijitalleşme hızlandı

uzaktan eğitim dönemi, oluşturduğu güçlüklerin yanında büyük fırsatlar da getirdi. bakanlığımız tarafından yıllardır gerçekleştirilmeye çalışılan eğitim-öğretim ortamlarının teknolojiyle bütünleştirilmesi çalışmaları için bir kaldıraç görevi gördü.

bakanlığımızın hâlihazırda var olan altyapısı, uzaktan eğitimin başlaması ile daha da güçlendirilerek öğretmenlerimiz, öğrencilerimiz ve velilerimiz tarafından daha sık kullanıldı. eba platformu dünyanın en çok ziyaret edilen eğitim sitesi haline geldi.

yüzde 77 katılım sağlandı

uzaktan eğitimde küçük yaş grubundaki öğrencilerimizde, gelişim düzeyinin getirdiği faktörlere bağlı olarak bazı zorluklar yaşandı. ortaokul öğrencileri ise uzaktan eğitime daha kolay adapte oldu. süreci daha kolay yönettik.

eğitim yılı 1'inci dönemi itibarıyla; canlı ders düzenleyen öğretmen sayısı toplamı 884 bin 804 oldu. öğrencilerin bu derslere katılım yüzdesi, ilkokul seviyesinde yüzde 66, ortaokul seviyesinde yüzde 73, lise seviyesinde yüzde 77 olarak gerçekleşti.

önemli ilerleme kaydettik

erken çocukluk eğitiminde, sürece ailenin katılımı önemli. salgın sürecinde bu noktada önemli ilerleme kaydettik. aileler, çocuk gelişimi ve eğitiminde aktif rol aldılar ve bu konudaki bilinç düzeyi ve çocukların aileleriyle geçirdikleri nitelikli zaman önemli ölçüde arttı.

ayrıca bu süreç bize bazı dersleri uzaktan eğitimle verebileceğimizi gösterdi. bu durumun devam ettirilebileceğini düşünüyoruz. eğer salgın olmasaydı yıllar alacak bir deneme sürecini aşmış olduk.

dünyaya örnek

türkiye, 184 ülkede 1.5 milyarın üzerinde öğrencinin yüz yüze eğitimden mahrum kalmasına da yol açan koronavirüs salgını nedeniyle milyonlarca öğrenciye ulusal çapta uzaktan eğitim başlatan dünyanın öncü ülkelerinden biri oldu.

eğitim uygulamalarımız uluslararası düzeyde ilgi gördü. bunlardan birisi kovid-19 salgınının ilk günlerinde özel eğitim öğrencilerinin uzaktan eğitimlerine destek olmak üzere erişime açtığımız "özelim eğitimdeyim" mobil uygulamasına olan ilgiydi.

bu uygulamaya oecd'den övgü geldi. oecd tarafından yayımlanan ve quentin vidal tarafından hazırlanan "turkey: özelim eğitimdeyim (ı am special, ı am iin education)" başlıklı raporda, geliştirmiş olduğumuz uygulama tanıtıldı ve diğer ülkelere örnek gösterildi.