541 yılında konstantinopol'de imparator jüstinyen tahtta otururken avrupa'da başlayan bir salgın önce mısır'a oradan filistin'e, suriyeye ve oradan da anadolu'ya ulaştı. jüstinyen konstantinapol'a tüm giriş çıkışları kapattıysa da salgın hastalık askeri birliklerin şehre getirdiği malzemeler arasında yer alan fareler yoluyla girdi.

farelerin tüyleri arasına gizlenen ve bir milimetreden küçük 'xenopsylla' isimli uçucu bir böcek, midesinde 'pasteurella pestie' denen ölümcül veba bakterisi taşıyordu. bu böcekler uçarak çevrede bulunan diğer farelerin tüyleri arasına yerleşip hızla üredi.

insan vücudunun herhangi bir noktasına konup ısırarak veba mikrobunu aktaran böcekler hastalığı bulaştırdıkları kişilerin birkaç gün içerisinde ölmesine neden oldu.

bir hafta içinde veba şehirde hızla yayıldı ve ölümler başladı. sarayın çevresi askeri birliklerce karantinaya alındı. başlangıçta günde birkaç yüz olan ölü sayısı, kısa süre sonra binlere ulaştı. mezar yerleri dolunca, ölüler denize atılmaya başlandı.

hastalık normal seyrini sürdürdü ve zamanla kendiliğinden yok oldu ancak o zamana kadar dönemin en kalabalık şehirlerinden olan konstantinopol nüfusunun yüzde 40'ını kaybetti. salgın iş gücü ve asker sayısını kaybeden bizans'ın zayıflamasına ve saldırılara açık hale gelmesine neden oldu ki bu durum avrupa tarihini kökten değiştiren gelişmelerin yaşanmasına vesile oldu.