budizm

siddhartha gautama tarafından kurulmuş din ya da felsefedir. amacı kişiyi acı ve ıstıraptan kurtarmak, sonsuz yaşam döngüsünün dışına çıkarıp nirvana'ya ulaştırmaktır. buda nirvana'ya ulaşmanın yolunu, dört yüce gerçek ve sekiz aşamalı asil yol öğretilerinde açıklamıştır.

mö 5. yüzyılda hindistan'da ortaya çıkan budizm, bugün başta asya ülkeleri olmak üzere dünya'nın tamamında, birçok kola ayrılmış olarak etkisini sürdürmektedir.

yaygın bilinenin aksine budizm bir din değildir. bir felsefe veyahut inanış biçimi olarak adlandırılması daha doğru olur. vikipedi'de bir dindir diye tanımlanmış olsa da(aynı şekilde yüzeysel bakışla google'da) bir prens olarak doğan siddhartha'nın yaşam öyküsünün sonucunda, kendisinin vardığı kanıya, hayat felsefesine yönelik yaratılmış, düşünsel olarak evrimleştirmiş olduğu sistemdir. doktrinsel kaynaklarda din olmadığı vurgulanmaktadır aynı zamanda.

ilgili olarak: (bkz: panteizm)

hindistanda ortaya çıkan binlerce inananın bulunduğu bir dindir. ayrıca herman hesse siddharta kitabı budizmi anlatır . herkesin okuyup analiz etmesi gereken bir kitaptır.

hiçbir yazılı doktrini bulunmayan, tanrı kavramına dair bir açıklama getirmeyi bile gerekli görmeyen, bilgiye zen ile, yani kendine dönerek ulaşacağını ileri süren inanç. ayrıca budha gelmiş geçmiş en zeki insan olarak görülür. isa'nın öğretileri de budha'ya benzetilir. budizmde kendine yetmek vardır, kutsal olduğu düşünülen şeylere hayvan kurban etmeye de karşı çıkmıştır ve zevk için canlı öldürmek hiç hoş görülmez. bilgiye ulaşmak için duru bir zihni şart koştuğundan, bilgiye kendi içinde ulaşmayı savunduğundan rasyonalisttir de diyebiliriz.

ilk ortaya çıktığı dönemlerde kadını insandan saymayan, din olmaktan çıkmış öğreti.

dünyada budizmin sorunlara, insana, problemlere ve en önemlisi kaygı/endişelere bakışını kabul edip doğaüstü yönünü reddeden seküler budizm diye bir akım da içermektedir.

--- alıntı ---

budizm'de hiç zorlama yoktur. olduğunuz gibi olunuz. hepsi bu kadar... karnını doyur, bağırsaklarını güzelce boşalt, çişin gelince işe, yorulunca da git yat. cahiller bu sözlerime gülecekler ama bilgeler ne demek istediğimi anlayacaklar.

--- alıntı ---

hindistan'da ortaya çıkmış olan en büyük dünya din'lerinden birisidir.

brahmanizmin hindistan'da uygulandığı dönemde bu dinin ilkelerine adeta karşı çıkarak son derece insani hükümler getiren buda tarafından kurulmuştur. tanrısı olmayan tek din olarak nitelendirilebilir.

kendi aralarında dine mensup insanları tasvip etmediklerinde gerçek budizim bu değil şeklinde homurdanmaları olası olan bir inanış şekli, inanç sistemidir.

m.ö. 7. yüzyılda kuzey hindistan'da ortaya çıktığı rivayet edilen din/felsefi görüş. felsefi görüş dedim çünkü klasik anlamda bildiğimiz monoteist ve politeist dinlere göre yaşamı ve varoluşu göreceli olarak farklı bir algılayışı vardır.

tabi konuyu daha iyi anlayabilmek açısından antik hint dini brahmanizmi ve bunun olgunlaştığı ortamı da anlamak gerek. sonuçta yanlış bilmiyorsam, budizm de brahmanizme bir çeşit tepki olarak ortaya çıkıyor.

başlık altına girilen tanımlarda budizm için din yazan da olmuş. felsefedir diyen de. bana sorarsanız ikisi de değil. öncelikle wikipedia’da yer alan her bilginin kesin doğruluk içermediğini belirtelim. kaldı ki bunu zaten kendileri de söyler. wikipedia tanımına göre budizm dindir. oysa ne dindir ne de felsefe. budizm bir öğretidir.

bir din değildir çünkü bir yaratıcının varlığına inanmaz. budizme göre yaratan bir tanrı yoktur, fakat yaratılma düşüncesinden baǧımsız olarak, her şey birbirine baǧlıdır. bu anlamıyla din yapısından uzaktır.

yaygın görüşlerden biri de budizmin felsefe olduğu yönündedir. sanırım böyle anlaşılmasında bana göre almancanın en iyi yazarlarından hermann hesse’nin katkısı çoktur. farklı bir hikaye ile budizmi anlattığı kitap “siddhartha” ciddi anlamda felsefi görüş ortaya koyar. ancak aslında bu yazarın, hikayeyi ele alma biçimidir.

şu soruyu sormak gerekir. hangi filozof kendi akımıyla etrafına müritler toplamış ve bir amaca doğru ilerlemiştir? felsefe, kesinlik aramaz efendim. ancak budizmin yol haritası çizilmiş ve müritleri bu yolu kendilerine rehber edinmişlerdir. bu anlamıyla felsefi bir akım denilemez.

konuyu açmak için ingilize ve almanca, budizm için yapılan tanımlara bakalım;
“buddhists follow the teachings of a man called siddhattha gotama.”
bu cümlede yapılan tanım “teachings” kelimesidir. çevirisi; öğretilerdir.

almanca, budizm için “lehre” kelimesi kullanılır. çevirisi “öğretidir”

bugün hayatta olan zen budist rahip tesshin ryozan’a göre ise;

“budizm, psikoloji ve felsefeyi de kapsayan bir dindir. denilebililir ki, aynı zamanda huzur ve barış içinde yaşanabilecek bir hayat biçimidir.”

şeklinde açıklar ki, bu biraz zorlama tanım gibidir. psikoloji, felsefe ve din bir arada.

budizm bir öğretidir efendim. çok kasmaya gerek yok.

kaynak: k1 k2 ing k3 alm

bu tanım, tamamen kendi bakış açım olup, kesinlik içermez. tartışmaya açık konudur.

#357260 şu tanımdan da anlaşılacağı üzere, budizm dünya üzerinde reklamını pozitif anlamda en iyi yapan ve bunu en iyi şekilde pazarlayan bir dini anlayış ve felsefi görüştür. börtü, böcek, çiçek, kelebek, tırtıl, sevgi, nirvana falan derken yedikleri herzeleri bir güzel ört bas etmişlerdir. tabi son zamanlarda bir takım mevzular ortaya çıktı da ''gerçek budizm bu değil.'' esprileri patlak verdi. lakin işin kökeni çok çok öncelere dayanıyor. bu sevgi pıtırcıkları, ilk olarak 1500'lü yılların ortalarında tengricilere ve şaman kültürüne saldırmıştır. dalai lama'nın o dönemlerdeki ilk işi kamlaniyeleri ve ezgileri yasaklamak olmuş. kamların alet edevatlarına el koymuşlar. budizm'in kabul edilebilmesi için ciddi baskılar uygulamışlar. misal buryatlar'ın analarından emdikleri sütü burunlarından getirmişler. 200 yıllık baskı sonucunda ilk budist mabedi yaptırmışlar ama şaman gelenekleri ile sorunları asla bitmemiş.

bakın öyle uygulamalar var ki şaka gibi; şaman geleneğine dair ne varsa yok etmişler. heykellerden, kıyafetlere, totemlere kadar yakıp, yıkmışlar. kamları toplum önünde küçük düşürmek için köpek pisliği ile doldurulmuş tütsüleri kamlara içirmişler. şamanist öğretileri takip eden insanların sürülerine, obalarına, atlarına el koymuşlar. yani bu sevgi kelebeklerinin kelamına aldanmamak gerek * roux'un bu konuda yazdıkları çizdikleri değerlidir. bu sevgi kelebeklerinin gerçek yüzünü net bir şekilde ortaya çıkarır. elbette gerçek budizm bu değil değerli dostlar*

ne zaman budizm'le ilgili bir şey görsem okusam aklıma selçuk erdem'in şu meşhur karikatürü geliyor;



bu arada siz yine de tedbiri elden bırakmayın. aramızda dolaşan gizli budistler var. başınıza bir iş gelmesini istemem. *

dünyanın bildiği pozitif bir inanç sunmasının yanında kadınları dine alma süreçleri, bilhassa dini yaratırken, oldukça sancılı bir süreç olmuştur. zira buda, yakın arkadaşı ve aynı zamanda da kuzeni vasıtasıyla kadınları dine alma fikrini benimsemiş ve kabul etmiştir. yine de belirtmeden geçmemiştir: kadınları dine aldığımıza göre bu din artık çok da uzun yaşamayacaktır. evet o kadar kısa sürmüş ki din, şu an esamesi bile okunmuyor. kimse adını sanını dahi bilmiyor.

dinin kadına bakış açısını daha yakından kavramak isteyenler için budist mabetleri bir ön örnektir. zira kadın, o mabede alındıysa, korunma talebi maksatlı, hamile, çocuklu, hasta yahut bunların harici başka düşkünlükleri de dahil olmak üzere, rahiplere hizmet etmek zorundadır. üstelik bu hizmet öyle sizin sandığınız gibi yemek, temizlik gibi bir hizmet değil, kadını en ağır yüklerin altına sokabilen, malum uzak doğu bilinciyle harmanlanmış cinsel hizmettir.

tarihi seyir içerisinde, budist mabetleri her daim hükümetlerin, krallıkların gözetiminde tutulmaya, siyasi, askeri ve bilumum taciz, tecavüz suçlularına ev sahipliği yapma noktasında arkası aranan kurumlar olmuştur. salt sevgi, salt özveri, barış ve kardeşlik fikirleri, mevcut krallık ve /veya hükümetlerce bir ön göz boyama durumu olarak algılanmış ve sıkça fuhuş operasyonlarına sebep teşkil edecek olaylar yaşanmıştır. uzak doğu filmlerinden bunu sıkça görebileceğiniz gibi yazılan eserlerden de kolaylıkla okuyup algı logaritmasını da çözülmeyebilirsiniz.
ek olarak belirtmekte yarar var ki bu mabetleri siz niçin tepelere ulaşılması en zor zirvelere yapıyorlar sanıyorsunuz?.. temiz hava için mi? hah. güldürmeyin beni. tabi ki olası herhangi bir takibattan korunmak ya da ajanları vasıtasıyla baskınlardan haberdar olmak için... kısaca budizm budur.
genelde kaynak bırakmayı pek sevmem ama bu kez bırakalım bakalım. konu hakkında necdet sevinç bir dayanak olabileceği gibi necati gültepe de güzel bir başlangıç olabilir.

budizm, ilkin hindistan'da ortaya çıkmış olup budizm'in kurucusu buddha'dır. en çok yayılırlığını çin, moğolistan, kore, japonya, vietnam gibi ülkelerde kök salmıştır. buda'nın doktrinine pali dilinde "dhamma" denilmektedir. o, ulaştığı hayat kanununu ilan ettiğinde verdiği ilk vaazını "kanun tekerleğini döndürmek" şeklinde açıklamıştır. budizm, ateist bir dindir yani şeriatı olmayan bir dindir. tanrı inancı ise belli değildir. semavi dinlerin aksine kölelik ve cariyelik bu dinde yoktur ve kadın-erkek eşitliği vardır. kadınlarla erkekler tapınakta yan yana, bir arada ibadet ederler. bilgiye zen ile, yani kendine dönerek ulaşacağını ileri süren inanç. kurban kesmek bu dinde yasaktır. bir ara moğol imparatorluğu'nda bu din popülerdi.(cengiz han, kubilay han, yuan hanedanlığı)
ilgili linkler:
1) dinvemitoloji.com/2017/08/b...
2) dinvemitoloji.com/2021/01/b...
3) dunyaatlasi.com/budizm-nedi...
4) dmy.info/budizm-nedir/
5) ozhanozturk.com/2018/03/11/...
6) dunyadinleri.com/dunya-dinl...
budizm'in sembolü olan tekerlek
buda'nın heykeli
buda'ya ibadet eden budist hacılar
meditasyon yapan bir budist

hinduizm ile birlikte sevdiğim dinlerdendir.

tüm dinler arasından en realistik ve pragmatik olan dindir.

hindistan'da ortaya çıkmış yaşam felsefesi ve öğretidir. din değildir çünkü bir insan tarafından oluşturulmuştur.
reenkarnasyon, meditasyon ve karma gibi kavramlarla ilgilenir.

"budizm'in hedefi; hayattaki acı, ıstırap ve tatminsizliğin kaynaklarını açıklamak ve bunları gidermenin yollarını göstermektir".

www.youtube.com/shorts/lLrA...