1.
lale devri'nin simge yapılarından kağıthane'deki sadabad sarayı'nın 1862'de tamamlanan ana binası.
orijinal sadabad sarayı; lale devri'ni kapatan patrona halil isyanı'nda harap olsa da restore edilmiş, ileride haraplaşmasının önüne geçilemeyince ii. mahmud döneminde yeniden yapılmış ancak pek alafranga oğlu abdülmecit beşiktaş'ta alafranga saraylar yaparken burayı iyice ihmal etmişti. nihayet 1862'de sultan abdülaziz döneminde kagir olarak yeniden yapılır. saray hemen önünden geçen dereye yapılan süs şelalesi sebebiyle "çağlayan kasrı" olarak anılmaktadır. ii. mahmud döneminde dedesi krikor balyan'ın yaptığı sarayı yıkan sarkis balyan, çırağan sarayı'nın ardından bu binaya da imzasını atar (babasının imza attığı dolmabahçe ve fındıklı saraylarını ve irili ufaklı köşkleri de düşünürsek balyan sülalesinin bu tür hassa ihalelerindeki gücünü görebiliriz). abdülaziz ve yeğeni ii. abdülhamid (arada 3 ay tahtta kalan v. murad'ı saymıyorum) pek severler burayı, abdülhamit her ne kadar yıldız sarayından pek az çıksa da çağlayan kasrı'nın bakımını düzenli yaptırır, ayrıca yeni yeni köşk ve eserler (imrahor kasrı, poligon köşkü, atiye sultan sarayı gibi) ekletir.
yıldız sarayının yağmalanıp eski dolmabahçe sarayı'na haremin taşındığı meşrutiyet döneminde sadabad tekrar ihmal edilir. çağlayan kasrı bu yıllarda darüleytam olarak kullanılmaya başlanır. darüleytam yani yetimhane olarak kullanılırken safiye ayla da burada kalır. 1923'te darüleytam da taşınınca bina hepten terk edilir ve yıllar içinde iyice harap olur. 1930'larda sürekli sarayın tamiratı için istanbul eski eserleri koruma kurulu teklifler sunup raporlar hazırlasa da ödenek bir türlü çıkmaz ve 1941 yılında çağlayan kasrı, askeri binalara yer açmak için tamamen yıkılır. bölgedeki tüm metruk köşkler de gerek işgal gerekse cumhuriyet döneminde tek tek ortadan kaldırılır; bir zamanların ünlü mesiresi sadabad deresi sanayi atıklarıyla renk ve koku değiştirirken şair nedim'e ilhamlar veren tüm o saraydan sadece çağlayan kasrıyla eş zamanlı yapılan cami, bahçe duvarları ve birkaç tarihi çeşme; bir de uzun yıllar dört duvar halinde durduktan sonra yakınlarda restore edilerek kağıthane belediye başkanlığı olarak kullanılan atiye sultan sarayı kalır. burası restore edilmezden, ogün sanlısoy harabeleri arasında klip çekmişti.
günümüzde kasrın yeri: bahçe duvarları saraya aittir .
kaynak: tdv islam ansiklopedisi (ilgili maddeyi yazan (gbkz: semavi eyice), binaya ait fotoğrafları da eklemiş).
orijinal sadabad sarayı; lale devri'ni kapatan patrona halil isyanı'nda harap olsa da restore edilmiş, ileride haraplaşmasının önüne geçilemeyince ii. mahmud döneminde yeniden yapılmış ancak pek alafranga oğlu abdülmecit beşiktaş'ta alafranga saraylar yaparken burayı iyice ihmal etmişti. nihayet 1862'de sultan abdülaziz döneminde kagir olarak yeniden yapılır. saray hemen önünden geçen dereye yapılan süs şelalesi sebebiyle "çağlayan kasrı" olarak anılmaktadır. ii. mahmud döneminde dedesi krikor balyan'ın yaptığı sarayı yıkan sarkis balyan, çırağan sarayı'nın ardından bu binaya da imzasını atar (babasının imza attığı dolmabahçe ve fındıklı saraylarını ve irili ufaklı köşkleri de düşünürsek balyan sülalesinin bu tür hassa ihalelerindeki gücünü görebiliriz). abdülaziz ve yeğeni ii. abdülhamid (arada 3 ay tahtta kalan v. murad'ı saymıyorum) pek severler burayı, abdülhamit her ne kadar yıldız sarayından pek az çıksa da çağlayan kasrı'nın bakımını düzenli yaptırır, ayrıca yeni yeni köşk ve eserler (imrahor kasrı, poligon köşkü, atiye sultan sarayı gibi) ekletir.
yıldız sarayının yağmalanıp eski dolmabahçe sarayı'na haremin taşındığı meşrutiyet döneminde sadabad tekrar ihmal edilir. çağlayan kasrı bu yıllarda darüleytam olarak kullanılmaya başlanır. darüleytam yani yetimhane olarak kullanılırken safiye ayla da burada kalır. 1923'te darüleytam da taşınınca bina hepten terk edilir ve yıllar içinde iyice harap olur. 1930'larda sürekli sarayın tamiratı için istanbul eski eserleri koruma kurulu teklifler sunup raporlar hazırlasa da ödenek bir türlü çıkmaz ve 1941 yılında çağlayan kasrı, askeri binalara yer açmak için tamamen yıkılır. bölgedeki tüm metruk köşkler de gerek işgal gerekse cumhuriyet döneminde tek tek ortadan kaldırılır; bir zamanların ünlü mesiresi sadabad deresi sanayi atıklarıyla renk ve koku değiştirirken şair nedim'e ilhamlar veren tüm o saraydan sadece çağlayan kasrıyla eş zamanlı yapılan cami, bahçe duvarları ve birkaç tarihi çeşme; bir de uzun yıllar dört duvar halinde durduktan sonra yakınlarda restore edilerek kağıthane belediye başkanlığı olarak kullanılan atiye sultan sarayı kalır. burası restore edilmezden, ogün sanlısoy harabeleri arasında klip çekmişti.
günümüzde kasrın yeri: bahçe duvarları saraya aittir .
kaynak: tdv islam ansiklopedisi (ilgili maddeyi yazan (gbkz: semavi eyice), binaya ait fotoğrafları da eklemiş).
devamını gör...