1.
samanyolu galaksimiz ve andromeda galaksisi'nin müthiş çarpışması...
1.2 trilyondan fazla yıldızın katılacağı; samanyolu galaksisi ve andromeda galaksisinin çarpışması galaksimizden görülebilecek en büyük çarpışmadır. andromeda’nın, galaksimize uzaklığı yaklaşık olarak 2.5 milyon ışık yılıdır. bu çok uzak bir mesafe. ancak bu uzaklığına karşılık olarak bize "saniyede 90 kilometre" hızla yaklaştığı tespit edilmiş durumda.
andromeda galaksisinin bizden az da olsa büyük olduğunu söyleyebiliriz. bu da kabaca demek oluyor ki samanyolu galaksisini ağır bir şekilde parçalayacak. bildiğiniz gibi andromeda galaksisi şu an bizlere en uzak görülebilen gök cismi. 2 milyar yıl sonra gökyüzünün %50’sini 3 milyar yıl sonra da gökyüzünün %75’ini kaplayacak kadar yaklaşacak. yani gökyüzü tamamen andromeda galaksisinin görüntüsünden oluşacak denilebilir.
hubble teleskobunun da evren’in genişlediğini bulmasını sağlayan galaksi andromeda’dır. tüm galaksiler doppler etkisi’nden dolayı kırmızıya kayıyordu ancak andromeda spektrumda maviye doğru kayıyordu. bunu görünce andromeda galaksisinin bizlere çok büyük hızla yaklaştığı hesaplandı.
iki galaksinin de merkezinde süper kütleli karadelik var. çarpışma sırasında çekim kuvveti nedeniyle bu iki karadelik çarpışacak.
çarpışırken çok fazla dalga yayacakları için bu iki karadeliğin birleşmesinde sonra ortaya daha küçük bir karadelik çıkacak. çünkü ikisi de enerjilerinin büyük bir kısmını yok etmiş olacaklar.
en merak edilen soru ise dünya’ya ne olacağı. andromeda galaksisinin çapraz hızını ölçtüğümüzde geçerken samanyolu’dan milyarlarca yıldız çalarak kaçabileceği ve kollarını yok edebileceği düşünülüyor. fakat genel hızını ve yönüne bakacak olursak bu çarpışmadan dünya etkilenmeyecek. ancak zaten o zamanlarda güneş büyüme aşamasına geçmiş olacağı için dünya yok olmuş olacaktır.
kim bilir insanlık belki başka bir galaksiden bu iki galaksinin çarpışmasını izleyecek olabilir. tıpkı şu anda bizlerin “anten” galaksisinin başka bir galaksiyle çarpışmasını görmemiz gibi.
1.2 trilyondan fazla yıldızın katılacağı; samanyolu galaksisi ve andromeda galaksisinin çarpışması galaksimizden görülebilecek en büyük çarpışmadır. andromeda’nın, galaksimize uzaklığı yaklaşık olarak 2.5 milyon ışık yılıdır. bu çok uzak bir mesafe. ancak bu uzaklığına karşılık olarak bize "saniyede 90 kilometre" hızla yaklaştığı tespit edilmiş durumda.
andromeda galaksisinin bizden az da olsa büyük olduğunu söyleyebiliriz. bu da kabaca demek oluyor ki samanyolu galaksisini ağır bir şekilde parçalayacak. bildiğiniz gibi andromeda galaksisi şu an bizlere en uzak görülebilen gök cismi. 2 milyar yıl sonra gökyüzünün %50’sini 3 milyar yıl sonra da gökyüzünün %75’ini kaplayacak kadar yaklaşacak. yani gökyüzü tamamen andromeda galaksisinin görüntüsünden oluşacak denilebilir.
hubble teleskobunun da evren’in genişlediğini bulmasını sağlayan galaksi andromeda’dır. tüm galaksiler doppler etkisi’nden dolayı kırmızıya kayıyordu ancak andromeda spektrumda maviye doğru kayıyordu. bunu görünce andromeda galaksisinin bizlere çok büyük hızla yaklaştığı hesaplandı.
iki galaksinin de merkezinde süper kütleli karadelik var. çarpışma sırasında çekim kuvveti nedeniyle bu iki karadelik çarpışacak.
çarpışırken çok fazla dalga yayacakları için bu iki karadeliğin birleşmesinde sonra ortaya daha küçük bir karadelik çıkacak. çünkü ikisi de enerjilerinin büyük bir kısmını yok etmiş olacaklar.
en merak edilen soru ise dünya’ya ne olacağı. andromeda galaksisinin çapraz hızını ölçtüğümüzde geçerken samanyolu’dan milyarlarca yıldız çalarak kaçabileceği ve kollarını yok edebileceği düşünülüyor. fakat genel hızını ve yönüne bakacak olursak bu çarpışmadan dünya etkilenmeyecek. ancak zaten o zamanlarda güneş büyüme aşamasına geçmiş olacağı için dünya yok olmuş olacaktır.
kim bilir insanlık belki başka bir galaksiden bu iki galaksinin çarpışmasını izleyecek olabilir. tıpkı şu anda bizlerin “anten” galaksisinin başka bir galaksiyle çarpışmasını görmemiz gibi.
devamını gör...
2.
tahmini olarak 4,5 milyar yıl sonra gerçekleşmesi öngörülen ve aslında çarpışma değil birleşme olarak tanımlanması daha doğru olan olay.
olup bitecek bu olaylar için hazırlanmış bir simülasyon:
genellikle akıllara birkaç soru geliyor bu konu gündeme geldiğinde:
1- andromeda galaksisi'nin bize doğru geldiğini nereden biliyoruz?
doppler etkisi adlı olayın gözlemlerinden elde edilen sonuçlardan. ilgili başlığı okuyabilirsiniz detay için.
yaklaşma hızı saniyede yaklaşık 110 km.
2- evren genişliyorsa ve her şey birbirinden uzaklaşıyorsa, nasıl oluyor da galaksiler birbiriyle çarpışıyor?
burada devreye kütle çekim kuvveti giriyor. yeterince büyük iki kütlenin arasında yeterince küçük mesafe varsa, bu kütleler birbirini çekecektir. andromeda galaksisi ile samanyolu galaksisi arasındaki mesafe evren ölçeğinde bakıldığında küçüktür. bu nedenle ikisi arasındaki kütle çekimi, genişlemeden kaynaklanan koşullara galip gelir ve bu galaksiler birbirine doğru hareket eder. bir yandan da yine birlikte, uzak galaksilerden daha fazla uzaklaşmaya da devam ederler.
3- çarpışınca dünya ya da diğer gezegen ve yıldızların durumu ne olacak?
öncelikle şunu söyleyelim, bu bildiğimiz anlamda bir çarpışma değil. örneğin birbirine çarpan 2 bilardo topunu düşünürseniz ve bunların dağılabilecek malzemeden yapıldığını varsayarsanız, bu çarpışma oldukça hasar verici olabilir. galaksilerin birleşmesi ise boyutları ve içindeki cisimlerin aralarında bulunan mesafeler de göz önünde bulundurulunca daha yumuşak etkili sayılabilecek bir olay. birçok cisim bu tür birleşmelerden "sağ" çıkıyor.
bu birleşme esnasında normal şartlarda dünya'ya da pek bir şey olmaz. ancak karşısına büyük kütleli bir cisim denk gelirse o zaman parçalanabilir. yalnız hemen hatırlatmakta fayda var, yaklaşık 4,5 milyar yıl sonra gerçekleşecek dedik bu olay için. güneş'in kalan ömrü de hemen hemen o kadar. yani zaten dünya üzerindeki hayat çoktan son bulmuş da olabilir, bu olay gerçekleştiğinde. üstelik birleşmenin tamamlanması için yaklaşık 10 milyar yıllık bir süre öngörülüyor. bu da yine süre bakımından düşünüldüğünde, yeni galakside güneş'in (eğer bir nedenle birleşirken dağılmamış olursa) zaten enerji üretmekte olan bir yıldız olarak değil ancak ölü bir yıldız, bir beyaz cüce olarak var olabileceğini gösteriyor.
4- sonuç ne olacak?
dev bir galaksi... yalnız bu yeni galaksi, birleşen iki galaksi gibi spiral değil eliptik bir galaksi olacak. merkezdeki kara deliklerin de çarpışacağı ve ortaya daha küçük kütleli bir kara delik çıkacağı tahmin ediliyor.
her ne kadar o günleri göremeyecek olsak da, birleşmeden sonraki yeni galaksinin adı milkomeda ya da milkdromeda olarak anılıyor.
5- bu bir tek bizim galaksimizin başına gelecek bir olay mı?
hayır, değil. galaksimiz herhangi bir bakımdan diğer galaksilerden farklı bir durumda değil. hatta bu birleşme ilk de olmayacak. yaklaşık 3 milyar yıl önce samanyolu'nun bir cüce galaksi ile birleştiğine dair kanıtlar mevcut.
daha önce birleşen 2 galaksiye ait şu görüntü, bizim başımıza geleceklerin de bir özeti sayılır:
görselin kaynağı
olup bitecek bu olaylar için hazırlanmış bir simülasyon:
genellikle akıllara birkaç soru geliyor bu konu gündeme geldiğinde:
1- andromeda galaksisi'nin bize doğru geldiğini nereden biliyoruz?
doppler etkisi adlı olayın gözlemlerinden elde edilen sonuçlardan. ilgili başlığı okuyabilirsiniz detay için.
yaklaşma hızı saniyede yaklaşık 110 km.
2- evren genişliyorsa ve her şey birbirinden uzaklaşıyorsa, nasıl oluyor da galaksiler birbiriyle çarpışıyor?
burada devreye kütle çekim kuvveti giriyor. yeterince büyük iki kütlenin arasında yeterince küçük mesafe varsa, bu kütleler birbirini çekecektir. andromeda galaksisi ile samanyolu galaksisi arasındaki mesafe evren ölçeğinde bakıldığında küçüktür. bu nedenle ikisi arasındaki kütle çekimi, genişlemeden kaynaklanan koşullara galip gelir ve bu galaksiler birbirine doğru hareket eder. bir yandan da yine birlikte, uzak galaksilerden daha fazla uzaklaşmaya da devam ederler.
3- çarpışınca dünya ya da diğer gezegen ve yıldızların durumu ne olacak?
öncelikle şunu söyleyelim, bu bildiğimiz anlamda bir çarpışma değil. örneğin birbirine çarpan 2 bilardo topunu düşünürseniz ve bunların dağılabilecek malzemeden yapıldığını varsayarsanız, bu çarpışma oldukça hasar verici olabilir. galaksilerin birleşmesi ise boyutları ve içindeki cisimlerin aralarında bulunan mesafeler de göz önünde bulundurulunca daha yumuşak etkili sayılabilecek bir olay. birçok cisim bu tür birleşmelerden "sağ" çıkıyor.
bu birleşme esnasında normal şartlarda dünya'ya da pek bir şey olmaz. ancak karşısına büyük kütleli bir cisim denk gelirse o zaman parçalanabilir. yalnız hemen hatırlatmakta fayda var, yaklaşık 4,5 milyar yıl sonra gerçekleşecek dedik bu olay için. güneş'in kalan ömrü de hemen hemen o kadar. yani zaten dünya üzerindeki hayat çoktan son bulmuş da olabilir, bu olay gerçekleştiğinde. üstelik birleşmenin tamamlanması için yaklaşık 10 milyar yıllık bir süre öngörülüyor. bu da yine süre bakımından düşünüldüğünde, yeni galakside güneş'in (eğer bir nedenle birleşirken dağılmamış olursa) zaten enerji üretmekte olan bir yıldız olarak değil ancak ölü bir yıldız, bir beyaz cüce olarak var olabileceğini gösteriyor.
4- sonuç ne olacak?
dev bir galaksi... yalnız bu yeni galaksi, birleşen iki galaksi gibi spiral değil eliptik bir galaksi olacak. merkezdeki kara deliklerin de çarpışacağı ve ortaya daha küçük kütleli bir kara delik çıkacağı tahmin ediliyor.
her ne kadar o günleri göremeyecek olsak da, birleşmeden sonraki yeni galaksinin adı milkomeda ya da milkdromeda olarak anılıyor.
5- bu bir tek bizim galaksimizin başına gelecek bir olay mı?
hayır, değil. galaksimiz herhangi bir bakımdan diğer galaksilerden farklı bir durumda değil. hatta bu birleşme ilk de olmayacak. yaklaşık 3 milyar yıl önce samanyolu'nun bir cüce galaksi ile birleştiğine dair kanıtlar mevcut.
daha önce birleşen 2 galaksiye ait şu görüntü, bizim başımıza geleceklerin de bir özeti sayılır:
görselin kaynağı
devamını gör...
3.
dönen iki topacın çarpışması daha net örnek gibi.
devamını gör...
4.
öyle bir çarpışsın ki komple yok olalım.
devamını gör...
5.
çok rica ediyorum bu bize denk gelmesin. bu da bizim başımıza gelmesin. ziyadesiyle geldi başımıza gelenler.
devamını gör...