ihtiyati haciz

geçici bir hukuki koruma yoludur.
bir para alacağının tahsilini güvence altına almak için borçlunun mallarına el konulmasıdır. bir para alacağı olması açısından ihtiyati tedbirden ayrılır. ihtiyati tedbirde ihtilaf konusu mallar hakkında konulur. esas olan davadan/takipten önce olmasıdır. icra takibinin kesinleşmesinden sonra ihtiyati haciz istemekte hukuki yarar yoktur.
para alacakları dışındaki borçlar için ihtiyati haciz istenmez. istisnası teminat alacaklarıdır. yani uzun süre uygulama teminat alacakları için ihtiyati haciz konur dendi. ancak yargıtay içtihadı birleştirme hukuk genel kurulunun 2016/1 esas 2017/6 karar sayılı ilamı gereğince teminat alacakları için ihtiyati haciz istenemez.
ihtiyati haczin kendi içinde sıkı bir prosedürü var.

ihtiyati haciz talebinin şartları
- para alacağı olmalı
- alacak muaccel olmalı yani para alacağının vadesi gelmiş olmalı (muacceliyet klozları da dahildir)
- muaccel olmamış ancak yine de ihtiyati haciz istenebilen haller;
- borçlunun muayyen bir yerleşim yeri yoksa
- borçlu mallarını kaçar, gizler hazırlanır veyahut kendisi kaçma hazırlığında bulunursa istenir.
- rehinle temin edilmemiş olmalıdır (buradaki rehin hapis hakkını da kapsar)
yetkili mahkeme davadan önce genel kurallar davadan sonra davaya bakan mahkeme.
ihtiyati haciz talebi reddedilirse alacaklı istinaf yoluna başvurabilir. gider avansı ve maktu bir başvuru harcı alınır.

mahkeme, alacaklı lehine ihtiyati haciz kararı vermek için bakacakları;
1- ihtiyati haciz talebinin şartları yerinde mi
2-alacaklı sıfatı
3-alacağın yaklaşık ispatı
4-teminat (alacaklı kural olarak teminat göstermek zorundadır; ancak ilama dayalı para alacağı ise teminat aranmaz. ikinci istisnası ilam değil ilam niteliğinde belgeye dayalı ise hakim teminatsız karar verebilir)

ihtiyati hacizde mahkeme karşı tarafı dinlemek zorunda değildir. genelde de alınmaz. güvence amaçlı bir yoldur zaten inancıma göre dinlerse amacını kaybetmiş olur.
ihtiyati haciz kararının en çok uygulaması kambiyo senetleri iledir. faturalara dayalı ihtiyati haciz kararı verilmesi yanlıştır. zira itiraz edilebilir. cari hesap ekstresi kambiyo senedi gibi işlem görür, ihtiyati haciz alınabilir.

ihtiyati hacizde alacaklı ile borçlu tabir-i caizse aynı anda koşmak zorundadır.
diyelim ki ihtiyati haciz kararı verildi borçlu itiraza başvurmaksızın istinaf yasa yoluna başvurabilir. aynı zamanda alacaklı kararın verildiği tarihten itibaren 10 gün içinde ihtiyati haciz kararının verildiği yerde bulunan icra dairesine(kesin yetkilidir) başvurarak ihtiyati haciz kararının uygulanmasını ister.
kesin hacizden farklı olarak borçlu teminat göstererek malların kendisinde bırakılmasını isteyebilir. icra dairesinin takdirindedir. üçüncü kişinin teminat göstermesine bile gerek yoktur taahhüt senedi yeterlidir.
ihtiyati haciz tutanağındaki borçlunun borcu kabulü önemlidir; çünkü hâlâ kesin değildir. tutanakta üçüncü bir kişinin kefil olması halinde kefaret hükümleri uygulanır.
sadece ihtiyati haciz sırasında dinlenmemiş kişinin itiraz hakkı vardır. itiraz süresi 7 gündür. 7 günlük süre öğrenmeden itibaren başlar. kararı veren mahkemeye yapılır. mahkeme duruşma günü verir de borçlu gelmezse borçlu yine de dinlenmemiş sayılır.

ihtiyati haciz kararı alındı, uygulandı ve alacaklı haksız çıktı. peki şimdi ne olacak?
borçlu ihtiyati hacizden dolayı tazminat davası açabilir. bu davada kusur aranmaz. haksız fiilden sorumluluk esaslarına tabiidir. zarar ve illiyet bağı aranır.