janüs

roma panteonundan. yeni başlangıçların tanrısıdır. kapılar ve geçitlerle, her yolculuğun ilk adımıyla anılır, bağlantısı kurulur.

yılın ilk ayı olduğu için ingilizce'de ocak ayının adının(january) janüs'ün onuruna verildiğine inanılır, ancak bununla birlikte ocak ayının adını juno'dan aldığını söyleyen akademisyenler de vardır.

janüs sık sık jüpiter ile birlikte anılır ve roma panteonunda yüksek sıralarda bir tanrı olarak görülür. hemen hemen bütün roma tanrılarının yunan karşılığı olsa da, janüs'ün yunan karşılığının olmaması sıradışıdır. daha erken bir etrüsk tanrısından evrilmiş olması muhtemeldir, ancak rahatlık içinde janüs'ün özellikle romalı olduğunu söylemek mümkündür.

bir çok yorumlamada janüs'ün ters yönlere bakan iki yüzü vardır. bir efsanede, satürn ona geçmişi ve geleceği görebilme gücünü bahşeder, çift yüz bunu temsil eder. roma'nın ilk zamanlarında, şehrin kurucusu romulus ve adamları sabine'in kadınlarını kaçırdılar ve tepki olarak sabine'in adamları roma'ya saldırdılar. bir şehir gardiyanının kızı romalı dostlarına ihanet etti ve sabinelilere geçitleri açtı. capitol tepesine tırmanmaya çalıştıklarında janüs sıcak bir pınarı patlattı ve onları geri çekilmeye zorladı.

roma şehrinde ianus geminus olarak bilinen bir tapınak janüs'ün adına dikilmiş ve mylae savaşı'ndan sonra, m.ö. 260'da kutsanmıştı. savaş dönemlerinde kapıları açık bırakılır ve içeride sunumlar yapılırdı, askeri kararların sonuçlarını tahmin etmek amaçlı kehanetlerle birlikte. kanüs'ün tapınağının kapılarının yalnızca barış zamanlarında kapatıldığı söylenirdi, hatta hristiyan din adamlarının sonradan gelen iddialarına göre ıanus geminusun kapıları ilk olarak isa doğduğu anda kapatılmıştır.

değişiklik ve gelecekten günümüze, günümüzden geleceğe geçişin tanrısı olarak, janüs bir dönem zaman tanrısı olarak görülürdü. bazı bölgelerde tarımsal değişiklik dönemlerinde onurlandırılırdı, özellikle ekme sezonunun başında ve hasat vakitlerinde. ek olarak, hayati olaylarda da janüs'ün çağrıldığı düşünülüyor; cenazeler ve düğünler, genç erkeklerin adamlık yaşına ulaşmaları gibi.

diğer bir deyişle, janüs uzay ve zamanın gardiyanıdır. ovid fasti'de böyle yazmıştır: "alametler başlangıçlardadır, ilk sese kulaklarını döndürüyorsun ve kahin ilk kez gördüğü kuşun toprağına karar veriyor. tanrıların kulakları gibi tapınakların kapıları da açık... ve kelimelerin ağırlığı var."

bir yüzü genç, bir yüzü yaşlı olan iki yüzlü roma tanrısıdır. tapınağının kapıları savaş zamanında açık, barışta ise kapalı durur. ingilizce ocak ayı anlamına gelen january sözcüğü bu tanrı'nın adından türemiştir.

bazı heykel betimlemelerinde yüzlerin her ikisinin de tıraşlı sakalsız olabileceği roma tanrısı.

nereden biliyon derseniz. bizzat elimle çıkardım sdlkgj

bir yüzü geriye (sola) bir yüzü ileriye(sağa) dönük roma tanrısı.
başlangıçların, geçitlerin, kapıların tanrısıdır.
görseller

(bkz: janus films) adını, dünya sinemasını en çok etkilemiş pek çok yönetmenin (bergman, antonioni, ozu, fellini, kurosawa, truffaut...) filmlerini barındıran çok özel bir seçkiye sahip, amerika menşeili bir film dağıtım şirketine vermiş, roma tanrısı.

roma inancının en eski tanrılarından biri. biri öne, diğeri arkaya bakan iki karşıt suratlı olarak tasvir edilir. bu görünüşü, onun tanrılar ile insanlar, gençler ile yaşlılar, ilkel halklar ile medeni halklar arasında ara buluculuk yaptığı inancından kaynaklanır. roma inanışında, kapı girişlerinin ve her türlü başlangıçların tanrısı olarak kabul edilmektedir. bu sebeple bazı roma sikkelerinde sola bakan suratı yaşlı, sağa bakan suratı genç olarak betimlenmiştir. yani bu demektir ki, ocak ayının bir bölümünün geçen yılla, bir bölümünün de gelecek yılla bağlantı kurması demektir.

ocak ayının * isim babası tanrı.