1990'lı yıllar

karışık yıllar. bir kaset düşünün içinde zeki müren, tarkan, barış manço, cem karaca, aşık mahsuni, ahmet kaya, kubat, sezen aksu, ibrahim tatlises, ajda pekkan, ferdi tayfur, nilüfer, edip akbayram, neşet ertaş, özay gönlüm, kazancı bedih, kazım koyuncu, grup vitamin, kayahan, ümit besen hep beraber parçalarını söylüyor. o tarz bir ülke...

her şeyin ve herkesin daha güzel olduğu yıllardı.
imkanların bugüne göre kısıtlı, şu an her şeyin elimizin altında olmasına rağmen daha özgür daha doyumlu hissettiğimiz yıllardı.
aile kavramının, birlikte sıcak bir yuvada hissetmenin tadına vardığımız yıllardı.
çocukların evlere tıkılıp kalmadığı, aptal bir ekrana kilitlenmediği, akşama kadar sokakta oynadığı yıllardı.
şarkılar bile daha güzeldi 90'larda, hala dilimizde olmalarının sebebi de buydu.
ömrümün en güzel yılları, bebekliğim, çocukluğumdur 90'lar ve bu yılları yaşamış görmüş olanların büyük bir özlemle geçmişe bakmasına neden olur.

lise yıllarım, üniversite yıllarım.
her gün kakara kikiri.
gençliğin hakkını verdiğim
gençliğime doyduğum yıllar.
onların sayesinde aklım gençliğimde değil
onların sayesinde şu an kendimi çok seviyorum
onların sayesinde mutlu bir anneyim.

bir rengi olsa güneş sarısı olurdu.

batı anadolu'da küçük bir şehirde geçirdim o yılları. 90lı yılların ilk seneleri benim için bir taş devriydi. avcı-toplayıcıydım. mantar, çeşitli bitkiler, yabani meyveler toplar, balık avlardım. oyuncaklarımı kendim yapardım. sonra birden teknoloji çağına geçtim. televizyon, telefon, atari... inanılmaz bir değişimdi benim için. 90lı yılların bitimiyle genç bir adam olmuştum artık.

orta yaşını çoktan geçmiş, bir ayağı geçmişte, bir ayağı şimdide, kafası bulutlarda bir adam oldum. 90lı yılların, bir pencere gibi sarı ve sıcaklığı kaldı artık.

ne kadar özgür ve güvenliymişiz. ne kadar aydınlıkmışız. fakülte kapısında panzerin beklemesine değecek fikir ortamı varmış. yaşarken insan fark etmiyor. çocuklarım daha iyi yaşayacak benden ileri olacak diye düşünürken hooop kim bilir ne kadar geriye gittik. benim yaşadıklarımın çeyreğini yaşayamazlar bu ülkede bu koşullarda.

abilerimin sevgilileriyle gizli ama her gün buluştuğu, fakir ama isyan etmeyen bir meskenin içinden dört babadan birinin fonunun duyulduğu, ateri salonlarının jeton tuzaklarıyla dolu olduğu, annemin hâlâ genç olduğu yıllardır...

1992: murtaza elgin hayatını kaybetti. türkiye'de bilinen ilk hiv + kişiydi. tanısı 1985'te koyulmuştu. öldügünde cenazesi ilaçlı suyla yıkandı, naylona sarıldı ve kireçlenerek gömüldü.

1993: uğur mumcu'nun aracına koyulan bomba ile katledilmesi. 24 ocak. katilleri hala bulunamadı. derin devleti kurcalayan tam bağımsız türkiye'den yana, buyuk bir aydın, gazeteciydi.
1993: eşref bitlis'in ölümü. 17 şubat. uçak kazası sonucu şehit olmuş jandarma genel komuatanı. abd ile kuzey ırak ve kurulması planlanan kürt devleti hakkında farklı fikirleri ile biliniyordu, jiteme karşı olduğu söyleniyordu.
1993: turgut özal'ın ölümü. 17 nisan. ölümü üzerindeki şüpheler hala tam olarak bilinmiyor. görevi sırasında ülkenin cumhurbaşkanı ölüyor, daha ne olsun.
1993: bingöl saldırısı. 24 mayıs. 33 asker, 3 öğretmen şehit ediliyor. bingöl yakınlarında yol kesen pkk'lılar araçlarından indirdikleri sivil kıyafetli askerleri bir köye götürüp kurşuna diziyor. antalya, canakkale, istanbul, edirne, denizli, konya, samsun, kastamonu, ısparta.... daha nice memlekette cenazeler, göz yaşları.
1993: sivas katliamı. 2 temmuz. 35 aydın kaldıkları otelde yakılarak öldürüyor. idari amirlerin olayları yönetememesi, ölüme adım adım gidilmesi. kara leke desen ne yazar. vicdansizlık. kahpelik. saldırganların avukatları sonra hangi partiden milletvekili oldular dersiniz?
1993: başbağlar katliamı. 5 temmuz. 33 yurttaş erzincan'da katledilyor, köy yakılıyor.

sadece 1993 yılında türkiye' de bu olaylar olurken dünyada hayat devam ediyor bir yıl sonra, sinema dünyasında günümüzde şaheser olarak kabul edilen birçok film vizyona giriyor.


esaretin bedeli 1994 imdb 1.sıra
pulp fiction 1994 imdb 8.
forrest gump 1994 imdb 12.
leon 1994 imdb 31.
the lion king1994 imdb 35.

90'lı yıllar mı dediniz.
bazıları portakalda vitamindi,
bazıları bedel ödüyordu,
bazıları yine mağdurdu,

sonrasında eski-yeni nesiller behzat ç. diye bir diziyi çok sevmişti. o dizide hayalet ve harun karakterleri arasında,
dizinin bir bölümünde şöyle bir konuşma geçiyordu:
hayalet: işte kimsesizler mezarlığına gömeriz diye düşündük, terörcüler yapıyordu ya.
harun: ha, 90'lar nostalji diyon.

işte size 1990'lı yıllar.

başka ne mi oluyor:
seksenlerin sonunda (1988) ülkede ilk lee coper ve levi's reklamları dönmeye başlıyor. artık doksanlarda herkes markalı jean giyiyor.
üzerinde koskaca 501 yazan beyaz t-shirtler fena moda.

88 yaz modasını lee coper ile yaşayın. efsane reklam.


1993'te türkiye'ye internet geliyor.
odtü'de ve diğer üniversitelerde öğrenciler internet üzerinden ders kaydı yapmaya başlıyorlar. add-drop-add-drop vay be.

tofaş doğan slk, fiat tempra ,ford escort ,opel vectra popüler otomobiller.

müzik olayına girsek çıkamayız.

bu tanım ara ara güncellenebilir.

bir hocamızın söylediği bir lafla aklımda kalmış olan yıllardır. "arkadaşlar şimdi moda oldu 90ları övüyorlar. ben size söyleyeyim o zaman da her şey berbattı."

şimdiyle bazı farklar var evet: paradan atılan sıfırlar , uzayan binalar , kısalan etekler , büyüyen götler .. bazı farklar : rakı içen babaların köpek öldüren şaraba düşen evlatları var mesela

900'lü hatların popüler olduğu yıllardı. şimdi 900'lü hat deyince hemen aklınıza sevişmeli mevişmeli şeyler geliyor ama o zaman ünlülerle konuşma hatları falan da vardı böyle. emrah, tarkan, özcan denir vb ünlülerin televizyonda - gazetede reklamları olurdu "hadi arayın konuşalım" diye.

siyasi olarak her dönem kötüydü.
doksanlara siyasi olarak değil, nostalji olarak bakılırsa güzelliği anlaşılır ama, doksanların ilk yarısı çok özeldi.
uzun uzadıya yazmaya kalksam bitiremem.
o dönemi yaşamayanlar sadece şunu bilse yeter: herşeyiyle çok özeldi

1990-99 arası. kendi açımdan yorumlamak gerekirse, ilk gençliğim derim. hayatımın en eğlenceli, en keyifli zamanlarıydı. ucundan ortaokul, lise ve üniversite, çalışma hayatımın başları bu 10 yıla denk geliyor.
ülkenin genel yapısına gelince, pek aydınlık diyemem.
en aklımda kalanlar, sırasız tam liste,
muammer aksoy, bahriye üçok, turan dursun, çetin emeç, uğur mumcu, ahmet taner kışlalı öldürüldü. gerçek failler hiçbir zaman ortaya çıkarılmadı.
turgut özal, alpaslan türkeş, zeki müren, barış manço, can yücel, aziz nesin, onno tunç öldü.
erzincan, dinar, marmara ve düzce depremleri büyük kayıplar vermemize yol açan afetler olarak akılda kaldı.
madımak olayları 90ların en trajik toplumsal olayıydı.
abdullah öcalan yakalanıp türkiye'ye getirildi. yargılanmaya başlandı.
magic box adıyla kurulan ilk özel televizyon yayına başladı. televizyon kumandası neden lazımmış anladık.
meclis'te kürtçe yemin skandalı ve sonrasında gelişen olaylar.
iski skandalı ve tabii susurluk kazası bomba etkisi yaratan olaylardı.
gensoru marifetiyle ilk kez bir hükümet düşürüldü.
28 şubat tankların caddelerde tur atması.
kozlu'da maden faciası, 200 madenci hayatını kaybetti.
özdemir sabancı suikaste uğradı, gazeteci metin göktepe öldü mü öldürüldü mü çok tartışıldı.
ümraniye'de çöplük patladı, çok kişi hayatını kaybetti.
körfez savaşı ekranlarda izlediğimiz ilk savaştı. bir gece yarısı simultane tercüman kavramı hayatımıza girdi.
rüşvetin belgesi olur mu olmaz mı diye çok düşündüren civangate bazı bankalarda ileride yaşanacak büyük olayların işaret fişeğiydi adeta.
bir demet tiyatro, sıdıka, bizimkiler izliyorduk ve ertesi gün onlardan söz edip gülüşüyorduk.
başta tarkan olmak üzere bugün de zevkle dinlediğimiz pek çok pop şarkıcısı 90ların keyifli yanıydı.
bugün vazgeçilmezimiz, cep telefonlarının tuğladan hallice ebatlarıyla hayatımıza girdiği yıllardı tabii.

çok da matah şeyler olmamış dediğinizi duyar gibiyim. güzel şeyler akılda kötüler kadar kalmıyor belki de. her şeyi yazamam ama kendimle ilgili de önemli bir gelişme oldu o yıllarda, onu da eklemeden geçemeyeceğim.
eniştenizle tanıştım, sevgili olduk hatta evlilik yolunda ilk adımlarımızı 90larda attık.

yeşilçamda sansür kurallarının lüzumsuzca aşıldığı yıllardır. s*ks filmleri furyasına giriş yapılan yıllardır. şaşırtıcı biçimde 80 lerin sonları ve 90 lar itibariyle beyaz perdede podyum müjde ar, banu alkan, hülya avşar gibi "cesur" oyunculardadır.

ne varsa o yıllarda tıkılıp kalmış gibi hayat.

geçmişe takılmışız, özlem duyuyoruz. gelecekten ise zaten ümit kalmadı.

simdiki zamandan tek iyi yanı bu kadar fazla araba yoktu.

geri kalan her seyin daha kotu oldugunu herkese ispat edebilirim ama kotu anlayisimiz standart olmali.