cüveyriye bint-i haris

abdullah ibn ömer anlatıyor

- "peygamber, benû mustalık üzerine gece baskın yaptı. onlar ansızın yakalanmışlardı. hayvanları da su başında sulanıyordu. pey­gamber, savaşabilir durumda olanlarını öldürttü; çocuklarını da tutsak olarak aldı. o sırada cüveyriye'yi kendine seçti." (bkz. buhari, kita-bu'l-itk/13; tecrîd, hadis no: 1117 müslim, kitabul-cihâd/1, hadis no: 1730; ebu dâvûd, sünen, kitabu'l-cihâd/loo, hadis no: 2633.)

"cüveyriyye", "cariyecik" demek. çok küçük yaştaydı o sırada. 13 yaşında. asıl adı "berre" iken, muhammed'in el koymasından son­ra bu adı almıştı.

yukarıdaki hadiste muhammed'in "savaşır durumda olanları" öldürttüğü anlatılıyorsa da, öldürülen yalnızca on kadar savaşçı. (birçok kaynağı bir arada görmek için bkz. leoni caetani, çev. hüseyin cahit, istanbul, 1925, s. 145-146.)

"ganimet"ler, "tutsak"lar...

ve tutsaklar arasında güzel cüveyriyye. mustalıkoğullan'nın başkanı haris'in kızı. şimdi "cariye" durumunda. yani alınıp satılabilir nitelikte.

ne var ki kız çok güzel. üstelik de soylu.

hadiste de belirtildiği gibi, muhammed'in onu kendine aldığını görüyoruz. muhammed, kurtulmalığını vererek kızı, alıp ken­di kanlan arasına katmıştı. ve ardından "zifaf' [gerdek]...

muhammed 56 yaşındaydı o sırada. güzel körpecik cüveyriyye'yi, koynuna almak için hiç zaman yitirmemişti. suyun yanında he­men kurulan meşin çadırında işini görmüştü.

"...resulullah (sav) beni müstalik'e (önceden haber vermeden ani) baskın yaptı. onlar (bu sırada) gafil haldeydi, hayvanları su kenarında sulanıyorlardı. mukatillerini öldürdü, çocuklarını ve kadınlarını esir aldı. o gün cüveyriye'yi (cüveyriyye binti haris) de ele geçirmişti." hadis.ihya.org/kutubusitte/...

. "beni müstalik'ten cüveyriye binti haris, sabit ibnu kays ibni şemmas (ra)'ın hissesine düşmüştü [esaretten kurtulmak için mukatebe anlaşması yapti]. o, çok güzel bir kadındı, gözde onun için bir hisse vardı (gören göz haz duyardı). mukatebe bedelini ödemede yardım talep etmek üzere resulullah (sav)'a geldi.

hz. ayşe devamla der ki: "cüveyriye kapıda durduğu vakit onu görünce durumu hoşuma gitmedi (resulullah'ın onu beğenip evlenmeye kalkacağından korktum). resulullah (sav)'ın da benim onda gördüğüm (güzelliği) göreceğini derhal anladım. (*)

"ey allah'ın resulü dedi. ben haris'in kızı cüveyriye'yim. durumum size meçhul değil. ben sabit ibnu kays'ın hissesine düştüm. fakat hürriyetime kavuşmak için onunla mukatebe yaptım. size, mukatebe (bedelini ödemem)de yardım istemek üzere geldim.

resulullah: "sana ondan daha hayırlısını söylesem ne dersin?" buyurdular. cüveyriye: "o nedir?" dedi. "senin yerine mukatebe ücretini ödeyeyim ve seni zevce olarak alayım?" buyurdular. cüveyriye de: "kabul ediyorum!" dedi. [bunun üzerine. sabit ibnu kays'a adam göndererek cüveyriye'yi ondan talep etti. sabit: "o senindir, ey allah'ın resulü! annem babam sana feda olsun!" dedi. aleyhissalatu vesselam mukatebe ücretini hemen ödedi. cüveyriye'yi azad edip evlendi.

halk, resulullah (sav)'ın cüveyriye ile evlendiğini işitince ellerindeki esirleri salip azad ettiler ve "bunlar resulullah (sav)'ın artık akrabalarıdır (esir olarak tutulamazlar)!" dediler. hz. ayşe devamla der ki: "kavmine ondan daha hayırlı bir kadın görmedik; onun sebebiyle beni mustalik'ten yüz aile halkı azad olundu." hadis.ihya.org/kutubusitte/...
~

(*) bu sözleri eden hz. ayşe belli ki durumdan hoşnut değildir. beni müstalik seferi tamamlandıktan sonra geri dönüş yolunda elbet yeni bir kıskançlık krizi çıkacaktır: (bkz: ifk hadisesi)