inanç veya ideolojik fikirleri eleştirirken yapılan hatalar
başlık "bay panda" tarafından 05.11.2023 15:01 tarihinde açılmıştır.
1.
gördüğüm en büyük hata inanç veya ideolojiyi eleştirdiğini düşünüp aslında o inanç veya ideoloji ile uyuşmayan hareketler yapan insan/insanları örnek gösterip, bakın bunlar x inancına sahip / x ideolojisini savunan insanlar ve bunlar böyle, bu yüzden x inancı/ideolojisi hatalıdır. eğer o x ideolojisi/inancı gerçekten o kişilerin davranışı ile uyuyorsa tamam haklı bir çıkarım fakat o inanç/ideoloji örneğin sana hırsızlık kötüdür, suçtur, diyorken ; sözde o ideolojiye/inanca sahip kişi/kişiler hırsızlık yaptığında, bunun sebebinin o inanca/ideolojiye sahip olduklarından böyle olduğu söyleyersen ben burda ya kötü niyet ve konuyu saptırmak olarak düşünürüm yada zekanda bir gerilik vardır. bunu yaparken o ideolojiyi yada inancı eleştirdiklerini sananlar, bunun farkında ama sırf kendi nefretinden konuyu saptırıp farklı noktalara çekip, kişiler üzerinden ideolojileri/inançları yargılıyorlar. adam gelmiş monoteizm ile dini çorba yapıp, arayada ahlak serpiştirip monoteizmi eleştirmiş.
bahsettiğım örnek;
(bkz: tek tanrıcılık)(yani monoteizm) başlığına yazılmış #2771360 no'lu tanımadan alıntı
"tektanrıcılık, insanların ahlak standartlarını yükseltmeye pek yaramamış; sırf müslümanlar tek tanrıya, hindular bir sürü tanrıya inanıyor diye müslümanların hindulardan daha ahlaklı olduğunu mu düşünüyorsunuz? hıristiyan istilacılar amerika'nın yerli kabilelerinden daha mı ahlaklıydı?
öncelikte ahlaktan girmiş arkadaş ama burda ahlak tartışmıyoruz o çok daha derin bir konu, ahlak nedir? ahlak nesnel olabilir mi? kişisel ahlak, toplum ahlakı, din ahlakı, evrensel ahlak olabilir mi? bir dünya konu var, bahsettiğin ahlak hangi ahlak?
2-monoteizm eleştirisi yapıyorsun ama dinlere sallıyorsun, (bkz: dinin insan ahlakına etkisi) diye bir başlığa bunu yazarsın ayrıca tartışılır. burda monoteizm eleştirisi yapacaksan bunu din üzerinden yapıp konuyu saptırma yoluna gidersen olay monoteizmden çıkar.
3-
tektanrıcılığın yol açtığı kesin bir şey varsa o da pek çok insanı eskisinden daha hoşgörü yoksunu kılması ve bu yolla din kaynaklı zulüm ve kutsal savaşların yaygınlaştırılmasına katkı sağlamasıdır.
öncelikle burda monoteizmin bir felsefi görüş olduğunu söylemekle başlamak istiyorum. yani monoteizm insanlara git başka inanca sahip kişilere saldır, onları öldür vs şeyler demez. sadece tek bir tanrının varlığına inanmayı merkezine yerleştiren bir felsefi fikirdir. din konusu ise çok daha geniş ve ayrıntılı ele alınması gereken bir konu, monoteizm dinlere bir temel sağlamış mıdır? evet sağlamıştır ama bu onu hatalı bir felsefe yapmaz, din ile ayrı bir olgu olduğunu ve bir felsefi düşünce olduğunu değiştirmez. bu arada en basitinden dine girecek olursak biraz, örneğin çendoizm inancında
çendoist teolojide tanrı (haneullim, kore şamanist inançlarında yer alan bir kavramdır) bulunmaktadır. bu dinde çaba dünyevi toplumu dönüştürmek ve dünyayı cennete çevirmektir. inananlar, yüksek bir toplumsal bilinç ile akıllı ahlaki varlıklar haline dönüştürülmeye çalışılmaktadır
bu inanç, monoteizm felsefenin temel alan bir inanç mesela. şimdi burda insanları savaşmaya yada zulüm etmeye teşvik eden hangi durum var? işte bu gibi nedenlerden dolayı din çok geniş bir alan ve her din kendi içinde tartışılabilir.daha çok uzatmayacağım,konumuz dinler değil. son kez söylüyorum monoteizm bir felsefedir, momoteizmden doğan düşüncelerin etkisi monoteizmi bağlamaz, oluşan yeni inancı bağlar. şöyle düşünelim tahta monoteizm olsun, tahtadan yapılan ahşap evde bir din olsun. ahşap ev sadece tahtalardan mı oluşur? evde mimari bir hata varsa bunun sebebi tahta mıdır? tahtadan bir kılıç yapıp kan dönebilir yada bir köpek kulübesi yapıp bir köpeğe sığınak sağlayabilirsiniz...
4-
çoktanrıcılıkta farklı insanların farklı tanrılara tapması ve değişik tören ve adetler uygulaması gayet kabul edilebilir bir şeydi. insanların dini inançları yüzünden saldırmaları ve dini gerekçelerle uygulanan zulüm ya da infaz pek yaşanmazdı.
dediğim gibi din ile monoteizm eleştirisi yapılamaz, bunun üzerinde 2.kez durmayacağım,başka bir tartışma konusu.
5-
oysa tektanrıcılık kendi tanrı'larının tek olduğu ve herkesin o'na itaat etmesi gerektiği inancına dayalıdır.
kötü niyetli bir tanımlama, tek tanrıcılıkta yani monoteizmde herkesin tek tanrıya itaat etmesi gerekliliği yoktur, monoteizme dayalı oluşturulan din ve inanç sistemlerinin bazılarında vardır, hepsinde değil. olmayanlar için, deizm güzel bir örnektir. yani din ile monoteizmi karıştırma durumu mevcut. yukarıda bu durumdan bahsettim zaten, defalarca bahsetmeye gerek yok.
6-
bunun sonucunda hıristiyanlık ve islam dünyaya yayılırken beraberinde haçlı seferleri, cihatlar, engizisyon mahkemeleri ve dinsel ayrılmcılık da yayıldı." yuval noah harari, 21. yüzyıl için 21 ders, sf. 181
diğer adlarıyla tevhid, monoteizm olan tektanrıcılık; aslında gücün tek elde toplamanın dinsel inanca çevrilmiş halidir ve bu durum, güçler ayrılığı olan demokrasiye terstir.
burda artık iyice çorba yapmış arkadaş, dinin yanında siyasi yönetim biçimi olan demokrasiye kadar girmiş. burda yapılan durum yine aynı yine aynı, monoteizm i eleştirmek yerine dini eleştirip bunu monoteizme yıkmak. ayrıca
diğer adlarıyla tevhid, monoteizm olan tektanrıcılık;
diyerek iyice birbirini yerine kullanıp kavramsal köreltmeye gidilmiş, öncelikle tevhid ile monoteizm (tek tanrıcılık) aynı şey değildir.
monoteizm ve tevhid arasındaki farklar:
- monoteizm inancında, yaratıcının kim olduğu belirsizdir. yani tek bir yaratıcı vardır denilir.
- tevhid inancında tek bir yaratıcının varlığı ve onun da allah (c.c) olduğu bilgisi vardır.
- tevhid inancında dine bağımlılık söz konusudur.
- monoteizm'de bir dine bağımlılık söz konusu olmayabilir.
sonuç olarak, tevhid inancı, islam, yahudilik, hristiyanlık gibi dinlerin kapsamında yer alır. bu dinlerin temelini oluşturur. ancak monoteizm'de durum farklıdır. dine bağımlılık söz konusu değildir.
demokrasiye ters denmiş, demokrasi nedir bakalım:
siyasal denetimin doğrudan doğruya halkın ya da düzenli aralıklarla halkın özgürce seçtiği temsilcilerin elinde bulunduğu, toplumsal ve ekonomik durumu ne olursa olsun tüm yurttaşların eşit sayıldığı yönetim biçimi.
şimdi burda seçen halk, ister inançlı olsun ister inançsız, bir fark var mı?inanca göre mi halk kullanabiliyor seçimini? aksine olmadığını vurguluyor. bu arada ben demokrasi savunan biride değilim, o ayrı bir konu ama monoteizmin demokrasi ile alakası yok, onu anlatmaya çalıştım. ayrıca güçler ayrılığı insanlar için iyi olabilseydi tanrı gibi her şeye gücü yeten vs tanımlamalara sahip olan bir varlıktan birden fazla olması dünya kadar felsefi karmaşaya neden oluyor, ayrıca ele alınması gereken bir konu, uzamasın diye geçiyorum.
6-
sosyolojik olarak güçler birliğinin olduğu yerde otoriterlik ve totaliterizm vardır. tektanrıcılığın düşüncesi: "rabbena rabbena; hep bana, hep bana"dır. gücü tek elde toplamak; güç zehirlenmesine yol açar ve ilgili güç erki, zaman içinde sapıtır. ver yetkiyi, gör etkiyi..
yukarıda bahsettiğim gibi monoteizm'in böyle bir düşüncesi yoktur, monoteist felsefeyi barındıran bazı inançlarda vardır.
ayrıca
gücü tek elde toplamak; güç zehirlenmesine yol açar ve ilgili güç erki, zaman içinde sapıtır.
durumu insan için geçerlidir, insandaki vasıfları tanrıya yüklemek çok büyük bir hatadır. söz konusu kusursuz bir varlığa insanı değerleri yüklemek ortaya kusurlu bir varlık çıkarır ve kusurlu bor varlıkta tanrı olamaz. ki varlık nedir? gibi ayrı felsefi konularda var, bir bakıma varlık demekte sıkıntılı oluyor çünkü. bu bir örnek sadece politeizm inancındayım tanrı anlayışı çok fazla değişken bir durum, felsefi görüşten ziyade mitolojiye kayıyor, yapısı gereği.
özetle o kadar yazı yazılmış ama monoteizm yani tek tanrı yada tanrının yokluğunu savunacak yada tanrının olmadığını ileri süren felsefi görüşler göremedim.
bahsettiğım örnek;
(bkz: tek tanrıcılık)(yani monoteizm) başlığına yazılmış #2771360 no'lu tanımadan alıntı
"tektanrıcılık, insanların ahlak standartlarını yükseltmeye pek yaramamış; sırf müslümanlar tek tanrıya, hindular bir sürü tanrıya inanıyor diye müslümanların hindulardan daha ahlaklı olduğunu mu düşünüyorsunuz? hıristiyan istilacılar amerika'nın yerli kabilelerinden daha mı ahlaklıydı?
öncelikte ahlaktan girmiş arkadaş ama burda ahlak tartışmıyoruz o çok daha derin bir konu, ahlak nedir? ahlak nesnel olabilir mi? kişisel ahlak, toplum ahlakı, din ahlakı, evrensel ahlak olabilir mi? bir dünya konu var, bahsettiğin ahlak hangi ahlak?
2-monoteizm eleştirisi yapıyorsun ama dinlere sallıyorsun, (bkz: dinin insan ahlakına etkisi) diye bir başlığa bunu yazarsın ayrıca tartışılır. burda monoteizm eleştirisi yapacaksan bunu din üzerinden yapıp konuyu saptırma yoluna gidersen olay monoteizmden çıkar.
3-
tektanrıcılığın yol açtığı kesin bir şey varsa o da pek çok insanı eskisinden daha hoşgörü yoksunu kılması ve bu yolla din kaynaklı zulüm ve kutsal savaşların yaygınlaştırılmasına katkı sağlamasıdır.
öncelikle burda monoteizmin bir felsefi görüş olduğunu söylemekle başlamak istiyorum. yani monoteizm insanlara git başka inanca sahip kişilere saldır, onları öldür vs şeyler demez. sadece tek bir tanrının varlığına inanmayı merkezine yerleştiren bir felsefi fikirdir. din konusu ise çok daha geniş ve ayrıntılı ele alınması gereken bir konu, monoteizm dinlere bir temel sağlamış mıdır? evet sağlamıştır ama bu onu hatalı bir felsefe yapmaz, din ile ayrı bir olgu olduğunu ve bir felsefi düşünce olduğunu değiştirmez. bu arada en basitinden dine girecek olursak biraz, örneğin çendoizm inancında
çendoist teolojide tanrı (haneullim, kore şamanist inançlarında yer alan bir kavramdır) bulunmaktadır. bu dinde çaba dünyevi toplumu dönüştürmek ve dünyayı cennete çevirmektir. inananlar, yüksek bir toplumsal bilinç ile akıllı ahlaki varlıklar haline dönüştürülmeye çalışılmaktadır
bu inanç, monoteizm felsefenin temel alan bir inanç mesela. şimdi burda insanları savaşmaya yada zulüm etmeye teşvik eden hangi durum var? işte bu gibi nedenlerden dolayı din çok geniş bir alan ve her din kendi içinde tartışılabilir.daha çok uzatmayacağım,konumuz dinler değil. son kez söylüyorum monoteizm bir felsefedir, momoteizmden doğan düşüncelerin etkisi monoteizmi bağlamaz, oluşan yeni inancı bağlar. şöyle düşünelim tahta monoteizm olsun, tahtadan yapılan ahşap evde bir din olsun. ahşap ev sadece tahtalardan mı oluşur? evde mimari bir hata varsa bunun sebebi tahta mıdır? tahtadan bir kılıç yapıp kan dönebilir yada bir köpek kulübesi yapıp bir köpeğe sığınak sağlayabilirsiniz...
4-
çoktanrıcılıkta farklı insanların farklı tanrılara tapması ve değişik tören ve adetler uygulaması gayet kabul edilebilir bir şeydi. insanların dini inançları yüzünden saldırmaları ve dini gerekçelerle uygulanan zulüm ya da infaz pek yaşanmazdı.
dediğim gibi din ile monoteizm eleştirisi yapılamaz, bunun üzerinde 2.kez durmayacağım,başka bir tartışma konusu.
5-
oysa tektanrıcılık kendi tanrı'larının tek olduğu ve herkesin o'na itaat etmesi gerektiği inancına dayalıdır.
kötü niyetli bir tanımlama, tek tanrıcılıkta yani monoteizmde herkesin tek tanrıya itaat etmesi gerekliliği yoktur, monoteizme dayalı oluşturulan din ve inanç sistemlerinin bazılarında vardır, hepsinde değil. olmayanlar için, deizm güzel bir örnektir. yani din ile monoteizmi karıştırma durumu mevcut. yukarıda bu durumdan bahsettim zaten, defalarca bahsetmeye gerek yok.
6-
bunun sonucunda hıristiyanlık ve islam dünyaya yayılırken beraberinde haçlı seferleri, cihatlar, engizisyon mahkemeleri ve dinsel ayrılmcılık da yayıldı." yuval noah harari, 21. yüzyıl için 21 ders, sf. 181
diğer adlarıyla tevhid, monoteizm olan tektanrıcılık; aslında gücün tek elde toplamanın dinsel inanca çevrilmiş halidir ve bu durum, güçler ayrılığı olan demokrasiye terstir.
burda artık iyice çorba yapmış arkadaş, dinin yanında siyasi yönetim biçimi olan demokrasiye kadar girmiş. burda yapılan durum yine aynı yine aynı, monoteizm i eleştirmek yerine dini eleştirip bunu monoteizme yıkmak. ayrıca
diğer adlarıyla tevhid, monoteizm olan tektanrıcılık;
monoteizm ve tevhid arasındaki farklar:
- monoteizm inancında, yaratıcının kim olduğu belirsizdir. yani tek bir yaratıcı vardır denilir.
- tevhid inancında tek bir yaratıcının varlığı ve onun da allah (c.c) olduğu bilgisi vardır.
- tevhid inancında dine bağımlılık söz konusudur.
- monoteizm'de bir dine bağımlılık söz konusu olmayabilir.
sonuç olarak, tevhid inancı, islam, yahudilik, hristiyanlık gibi dinlerin kapsamında yer alır. bu dinlerin temelini oluşturur. ancak monoteizm'de durum farklıdır. dine bağımlılık söz konusu değildir.
demokrasiye ters denmiş, demokrasi nedir bakalım:
siyasal denetimin doğrudan doğruya halkın ya da düzenli aralıklarla halkın özgürce seçtiği temsilcilerin elinde bulunduğu, toplumsal ve ekonomik durumu ne olursa olsun tüm yurttaşların eşit sayıldığı yönetim biçimi.
şimdi burda seçen halk, ister inançlı olsun ister inançsız, bir fark var mı?inanca göre mi halk kullanabiliyor seçimini? aksine olmadığını vurguluyor. bu arada ben demokrasi savunan biride değilim, o ayrı bir konu ama monoteizmin demokrasi ile alakası yok, onu anlatmaya çalıştım. ayrıca güçler ayrılığı insanlar için iyi olabilseydi tanrı gibi her şeye gücü yeten vs tanımlamalara sahip olan bir varlıktan birden fazla olması dünya kadar felsefi karmaşaya neden oluyor, ayrıca ele alınması gereken bir konu, uzamasın diye geçiyorum.
6-
sosyolojik olarak güçler birliğinin olduğu yerde otoriterlik ve totaliterizm vardır. tektanrıcılığın düşüncesi: "rabbena rabbena; hep bana, hep bana"dır. gücü tek elde toplamak; güç zehirlenmesine yol açar ve ilgili güç erki, zaman içinde sapıtır. ver yetkiyi, gör etkiyi..
yukarıda bahsettiğim gibi monoteizm'in böyle bir düşüncesi yoktur, monoteist felsefeyi barındıran bazı inançlarda vardır.
ayrıca
gücü tek elde toplamak; güç zehirlenmesine yol açar ve ilgili güç erki, zaman içinde sapıtır.
özetle o kadar yazı yazılmış ama monoteizm yani tek tanrı yada tanrının yokluğunu savunacak yada tanrının olmadığını ileri süren felsefi görüşler göremedim.
devamını gör...