1.
binlerce yıl önce yedi katlı yeraltında tarsus'ta yaşayan yılanlar vardı. meran adı verilen bu yılanlar, gerçekten akıllı ve şefkatli idi. onlar barış içinde yaşarlardı. meranların kraliçesine şahmeran denirdi. o genç ve güzel bir kadındı. efsaneye göre, şahmeran'ı gören ilk insan cemşab oldu. o, geçimi için odun satan fakir bir ailenin oğluydu. bir gün cemşab ve arkadaşları bal dolu bir mağara keşfederler. balı çıkarmak için cemşab'ı aşağıya indiren arkadaşları, paylarına daha çok bal düşmesi için onu orada bırakıp kaçarlar. cemşab mağarada bir delik görür ve buradan ışık sızdığını fark eder. cebindeki bıçak ile deliği büyütünce, ömründe görmediği kadar güzel bir bahçeye girer. bu bahçede eşi benzeri olmayan çiçekler ve bir havuz ile pek çok yılan görür. havuzun başındaki tahtta süt beyaz vücutlu bir yılan oturmaktadır. şahmeran'ın güvenini kazanan cemşab uzun yıllar bu bahçede yaşar. şahmeran ona tıp biliminin bilinmediklerini söyler. yıllar sonra, ailesini çok özlediğini söyleyip gitmek için yalvalıntıdır.un üzerine şahmeran da kendisini salıvereceğini, ancak yerini kimseye söylemeyeceğine dair söz vermesini ister.
şahmeran'a söz verip ailesine kavuşan cemşab uzun yıllar verdiği sözde durarak şahmeran'ın yerini kimseye söylememiş. bir gün ülkenin padişahı hastalanmış. vezir, hastalığın çaresinin şahmeran'ın etini yemek olduğunu söylemiş ve her yere haber salınmış. ülkenin veziri herkesi tek tek hamama sokmuş. sıra cemşab'a gelmiş. cemşab soyununca vezir cemşab'ın derisinde pullar olduğunu görünce cemşab'ı konuşturmayı başarmış. cemşab kuyunun yerini gösterince şahmeran bulunup dışarı çıkarılmış. şahmeran cemşab'a, "benim başımı kaynatıp padişaha içir, padişah kurtulsun, gövdemi de vezire içir, ölsün, kuyruğumu da kaynatıp sen iç, böylece lokman hekim ol" demiş. böylece vezir ölmüş, padişah da iyileşip cemşab'ı veziri yapmış. ve rivayete göre de cemşab böylece lokman hekim olmuş. efsaneye göre şahmeran'ın öldürüldüğünü yılanlar o günden beri bilmemektedirler. tarsus'un, şahmeran'ın öldürüldüğünü öğrenen yılanlar tarafından bir gün istila edileceği rivayet edilir.
not: alıntıdır.
devamını gör...
2.
ceyhanda ki yılan kalesi ile bağı oldugunu zannettiğim efsane.
devamını gör...
3.
yeryüzündeki tüm yılanların bu canlıdan türediğine ve anası olduğuna inanılır. tıbbın da sembolüdür. tarsus’un kızılmurat ilçesinde bulunan şahmeran hamamında öldüğüne inanılır.
inanışa göre şahmeran ölünce 3 parçaya ayrılıp kaynatılarak suyunu ayırmışlar.
3'e ayrılan suyun biri zehir, diğeri şifalı su, diğeri de içen kişiyi tıp ilmiyle bilge hale getiren bir suymuş. tıp ilmini ortaya çıkaran suyu lokman hekim'in içtiğine inanılır.
yine efsaneye göre yılanlar şahmeran'ın öldüğünden habersizdir. öldüğünü anladıklarında yeryüzüne çıkıp istila edeceklermiş.
inanışa göre şahmeran ölünce 3 parçaya ayrılıp kaynatılarak suyunu ayırmışlar.
3'e ayrılan suyun biri zehir, diğeri şifalı su, diğeri de içen kişiyi tıp ilmiyle bilge hale getiren bir suymuş. tıp ilmini ortaya çıkaran suyu lokman hekim'in içtiğine inanılır.
yine efsaneye göre yılanlar şahmeran'ın öldüğünden habersizdir. öldüğünü anladıklarında yeryüzüne çıkıp istila edeceklermiş.
devamını gör...
4.
mezopotamya'dan hindistan'a kadar çeşitli mitolojilerde, farklı isimlerle, farklı hikayelerle yüzyıllardan bu yana günümüze gelmiş ve altı yılan üstü kadın şeklinde tasvir edilmiş olan yılanların şahı.
devamını gör...
5.
hiç yaşlanmadığına inanılan, üstü insan altı yılan olan mitolojik varlık.
ayrıca elin üzerinden bileğe uzanan bilekliğin adıdır.
ayrıca elin üzerinden bileğe uzanan bilekliğin adıdır.
devamını gör...
7.
bunun bir de filmi vardı. türkan şoray oynuyordu şahmeran rolünde. bir an eskilere gittim yahu...
devamını gör...
8.
çalınmış başka bir hikaye.
dün newroz türk’ün bayramıdır diyenler şimdi de bu hikayeye göz koydu.
bir bak etrafına bu mit kime ait?
dün newroz türk’ün bayramıdır diyenler şimdi de bu hikayeye göz koydu.
bir bak etrafına bu mit kime ait?
devamını gör...
9.
çocukken amcamlarin duvarinda asılı olan şahmeran tablosu beni bulunduğum ortamdan alıp başka dünyalara götürürdü. hala aynı görseli gördüğümde o günlere dönerim.
devamını gör...
10.
şahmeran resminin bulunduğu ev veya işyerine uğur ve bereket getirdiği söylenir. eskiler hala daha bulundurur.
devamını gör...
11.
arkadaşlar arkadaşlar, bakın bakın size ne anlatacam.
mitolojik yaratık.
mar, yılan manasına gelir, an eki ise çoğuldur. şahmaran, inceltilerek şahmeran olarak okunur. yılanların şahı demektir.
adanalı olduğumdan, pek fazla şahmeran hikayesi dinledim. çocukken, şahmeran'ın kanının bir hamamın duvarında durduğu, ne yapılırsa yapılsın bir türlü temizlenemediği rivayetini duyduğumda, normal bir çocuk gibi, pek etkilenmiştim.
şahmeran, çok eski bir hikaye. dolayısıyla birçok farklı anlatımı mevcut. lokman hekim'le dahi anlatılan hikayeler var. iran'a kadar gidiyor olay. bazı araştırmacılar, bu hikayenin kökeni için iran'a bakılması gerektiğini savunur.
tarsus, şahmeran anıtı. r: binnaz demirel.
en genelgeçer haliyle bir hikayesini yazalım...
şahmeran, tarsus'da yer altında yılanlarla birlikte mutlu mesut yaşayan bir üstü insan altı yılandır. yılanların kralı, şahıdır. halk tarafından varlığı bilinir, yeri bilinmez.
fukara bir çocuk olan camsab, ormanda arkadaşlarıyla gezerken, bal dolu kuyuya denk gelirler, camsab kuyuya iner ve yukarıdaki arkadaşlarına bal verir, bal bitince arkadaşları camsab'ı yukarı çekmeden onu bırakıp giderler. kuyudan çıkamayan camsab, derinlere doğru devam eder ve kuyunun sonu, şahmeran'ın olduğu yer altına çıkar. camsab'la şahmeran burada karşılaşırlar.
şahmeran camsab'a iyi davranır. bir süre sonra camsab, evine gitmek ister. yolu gösterir şahmeran fakat bir şartla. yerini kimseye söylememesini tembihler.
o dönem, tarsus hükümdarı bir hastalığa yakalanır. hekimler naçar kalır. hükümdarın en yakın adamı, şahmeran'ın etinin kendisine iyi geleceğini söyler. şahmeran'ı gören biri varsa, sırtı pul pul yılan derisi gibi olacaktır. tüm halk, teker teker hamama çağrılır...
en son camsab kalır, mecbur hamama gider, bakarlar ki, sırtı yılan derisi gibi pul pul. zorla yerini öğrenirler, hükümdarın veziri sihirli kelimelerle şahmeran'ı deliğinden çıkarır. şahmeran yakalanır.
şahmeran, camsab'ın mecbur kaldığından yerini söylediğini anlar. şifa vermesi adına öldürüleceğini bilir. camsab'a der ki; "etimi suya atıp kaynatın. ilk yudumu vezir alsın, ikincisini padişah, üçüncüyü sen iç."
ilk suyu içen vezir, oracıkta ölür. padişah iyileşir. camsab ise, zekalanır, vezir olur.
* * *
şahmeran'ın, şahmeran hamamı'nda öldürüldüğü düşünülür. şu an o hamam halen aktif. fakat yıkılıp yeniden yapılmış, eski bir roma hamamının temelleri üstüne yapıldığı söylencesi de var. tabii ki efsaneye konu olan şahmeran'ın kanı, ne duvarda var ne de göbekte.
ve tarsus yöresi halkının, şahmeran hikayesini bilen insanların -yaşlıların- söylediği bir şey vardır;
yılanlar, şahmeran'ın öldüğünü halen bilmez. öğrendiklerinde şahmeran'ın öcünü almaya gelecekler. tarsus, yılanların altında kalacak.
güzel hikaye her açıdan...
ayrıca, 1993 yapımı, zülfü livaneli'nin senaryosunu yazıp yönettiği, türkan şoray'ın oynadığı bir şahmeran film var. hikayeyi sevdiğim için izlemiştim eski yıllarda.
mitolojik yaratık.
mar, yılan manasına gelir, an eki ise çoğuldur. şahmaran, inceltilerek şahmeran olarak okunur. yılanların şahı demektir.
adanalı olduğumdan, pek fazla şahmeran hikayesi dinledim. çocukken, şahmeran'ın kanının bir hamamın duvarında durduğu, ne yapılırsa yapılsın bir türlü temizlenemediği rivayetini duyduğumda, normal bir çocuk gibi, pek etkilenmiştim.
şahmeran, çok eski bir hikaye. dolayısıyla birçok farklı anlatımı mevcut. lokman hekim'le dahi anlatılan hikayeler var. iran'a kadar gidiyor olay. bazı araştırmacılar, bu hikayenin kökeni için iran'a bakılması gerektiğini savunur.
tarsus, şahmeran anıtı. r: binnaz demirel.
en genelgeçer haliyle bir hikayesini yazalım...
şahmeran, tarsus'da yer altında yılanlarla birlikte mutlu mesut yaşayan bir üstü insan altı yılandır. yılanların kralı, şahıdır. halk tarafından varlığı bilinir, yeri bilinmez.
fukara bir çocuk olan camsab, ormanda arkadaşlarıyla gezerken, bal dolu kuyuya denk gelirler, camsab kuyuya iner ve yukarıdaki arkadaşlarına bal verir, bal bitince arkadaşları camsab'ı yukarı çekmeden onu bırakıp giderler. kuyudan çıkamayan camsab, derinlere doğru devam eder ve kuyunun sonu, şahmeran'ın olduğu yer altına çıkar. camsab'la şahmeran burada karşılaşırlar.
şahmeran camsab'a iyi davranır. bir süre sonra camsab, evine gitmek ister. yolu gösterir şahmeran fakat bir şartla. yerini kimseye söylememesini tembihler.
o dönem, tarsus hükümdarı bir hastalığa yakalanır. hekimler naçar kalır. hükümdarın en yakın adamı, şahmeran'ın etinin kendisine iyi geleceğini söyler. şahmeran'ı gören biri varsa, sırtı pul pul yılan derisi gibi olacaktır. tüm halk, teker teker hamama çağrılır...
en son camsab kalır, mecbur hamama gider, bakarlar ki, sırtı yılan derisi gibi pul pul. zorla yerini öğrenirler, hükümdarın veziri sihirli kelimelerle şahmeran'ı deliğinden çıkarır. şahmeran yakalanır.
şahmeran, camsab'ın mecbur kaldığından yerini söylediğini anlar. şifa vermesi adına öldürüleceğini bilir. camsab'a der ki; "etimi suya atıp kaynatın. ilk yudumu vezir alsın, ikincisini padişah, üçüncüyü sen iç."
ilk suyu içen vezir, oracıkta ölür. padişah iyileşir. camsab ise, zekalanır, vezir olur.
* * *
şahmeran'ın, şahmeran hamamı'nda öldürüldüğü düşünülür. şu an o hamam halen aktif. fakat yıkılıp yeniden yapılmış, eski bir roma hamamının temelleri üstüne yapıldığı söylencesi de var. tabii ki efsaneye konu olan şahmeran'ın kanı, ne duvarda var ne de göbekte.
ve tarsus yöresi halkının, şahmeran hikayesini bilen insanların -yaşlıların- söylediği bir şey vardır;
yılanlar, şahmeran'ın öldüğünü halen bilmez. öğrendiklerinde şahmeran'ın öcünü almaya gelecekler. tarsus, yılanların altında kalacak.
güzel hikaye her açıdan...
ayrıca, 1993 yapımı, zülfü livaneli'nin senaryosunu yazıp yönettiği, türkan şoray'ın oynadığı bir şahmeran film var. hikayeyi sevdiğim için izlemiştim eski yıllarda.
devamını gör...
12.
karşımıza her çıktığında babamın ekrana aşkla yapıştığı o mitolojik varlık. beni korkutuyor.
devamını gör...
13.
ataerkile karşı geliştirilmiş anaerkil figürlü tema.
devamını gör...
14.
en sevdiğim efsanelerden
şahmeran da aşık olduğum mitolojik karakter olur kendisi
şahmeran da aşık olduğum mitolojik karakter olur kendisi
devamını gör...
15.
şahmeran, alt tarafı yılan üst tarafı güzel bir kadının vücuduna sahip olan yılların şahı olarak bilinir. aslında bir tür sfenks figürü olan şahmeran'ın mersin'in tarsus ilçesinde yaşadığı rivayet edilir. şahmeran, gömülere bekçilik eden meran yılanlarının başı olarak betimlenir ve onun son derece akıllı olduğu söylenir. bu yarı yılan yarı insanın diğer özelliği ise soluğu ve bakışının ölümcül olması. bu nedenle şahmeran korkulan bir figür olarak ortaya çıkar. ne kadar korkutucu olsa da şahmeran, türk kültüründe aslında iyi bir motif olarak geçer. yılanların şahının, meran yıllarının insanları sokmasını engellediğine inanılır. şahmeran'ın yılanlarıyla birlikte yerin 7 kat altında, insanların ulaşamayacağı bir yerde yaşadığı bilinir.
rivayete göre bir gün mağarada bal arayan cemşab, mağaranın derinliklerinde bir ışık hüzmesi fark eder. burası güzel bir bahçeye açılır. delikten geçen cemşab, şahmeran ile karşılaşır. şahmeran'ın güvenini kazanabilmek için yıllarca burada yaşamak zorunda kalır. ailesini özlemeye başlayınca da şahmeran'dan izin ister. yılanların şahı tek bir şart sunar: kendi yerini kimseye söylememesini ister. cemşab sözünü padişah hastalanıncaya kadar tutar. çünkü vezir, padişahın iyileşmesi için şahmeran'ın etini yemesi gerektiğini söyler. cemşab üzülerek şahmeran'ın yerini gösterir. cemşab'ın üzgün olduğunu gören şahmeran, cemşab'dan kendini öldürüp kaynatmasını, suyunu vezire içirmesini ve etini de padişaha yedirmesini söyler. cemşab, şahmeran'ın dediğini yapar. vezir ölür, padişah ise kurtulur. ölen vezirin yerine padişah, cemşab'ı vezir yapar. şahmeran'ın ruhu ise inanışa göre kızına geçer.
devamını gör...
16.
yılan gördüğünde şahmeran'ın başı adına savuş diyen insanlar tanıdı bu ponçik gözlerim.
güzel bir efsanedir...
güzel bir efsanedir...
devamını gör...
17.
bir tür mitolojik varlık.
devamını gör...
18.
şahmaran, farsi,arap, türk ve kürt söylencelerinde adı geçen farsça da şah-ı meran. yani yılanların şahı. türk söylencelerinde ise insan(er) ve ejderha(büke) anlamında ki erbüke olarak geçen yılan kuyruklu kadındır. genellikle iyilik ve şifa ile ilişkilendirilir. tüm hüzünlü hikayelerde olduğu gibi kurtarıp yardım ettiği erkeğin; kendi canına karşılık padişaha kurban giden bir yaratıktır şahmeran. yılanlara öldürüldüğü hala söylenmediği, söylendiğinde tüm yılanların yer yüzüne çıkacağına inanılan yaratıktır. hikayesi ise kısaca, fakir bir çoban olan çamsad (bazı kaynaklarda cemşad) ın bir mağarada şah meran nın bal deposunu bulduğu, bu depoyu arkadaşlarına gösterdiğini, depodan dahası için kazdıklarında beraberindekilerin çamsad ı kuyuda bırakıp gitmesiyle başlar. çamsad günlerce ağlar yakarır ama nafile. kimse onu kurtarmaya gelmez. şahmeran bu oğlanın üzüntüsüne dayanamaz ve onu kendi yer altı dünyasına getirir. uzun yıllar beraberınde bakar. ama çamsad anasını babasını çok özlediğini söyleyip yeryüzüne çıkmak ister. ilkin güvenemese de, şahmeran bunca zamandır hatasını görmediği çamsad ın yeryüzüne cıkmasına izin verir.
gel zaman git zaman ülkenin padişahı hasta olur, türlü hekimler şifa arar ama bulamaz. en son bir hekim ona şahmeranın her derde deva olduğunu, onu yerse iyileşeceğini söyler.
camsadın şahmeranın yerini bildiği öğrenilir ve kellesi karşılığında şahmeran nın yerini söyler. biçare şahmeran canı alınmadan camsadla konuşur. bundan sonra söylencelerde farklılıklar vardır. kimisi şahmeran nın camsada sadece kafasını padişaha yedirmesini istediğini geri kalanın zehirli olduğunu yazar. başka hikayelerde suyunun zehirli etinim şifa olduğu.
camsad işlediği günahı anlar ama çok geçtir. zehırlı parçayı vezire, şifalı parçayı padişaha ikram eder. vezir ölür padişah iyileşir ve camsad ı vezir yapar der hikaye. o zamandır geri dönmeyen şahlarını bekler yılanlar diye anlatır büyükler. kıyamete kadar da haberleri olmayacak diye eklerler.
başka kaynaklarda çamsad için lokman hekim olduğu söylenir. lokman hekimin hikayesinde hastalanan padişahın kızıdır ve onunla evlenip padişah olmak isteyen vezir şahmerandan şifa bulunacagını soyler ama şahmeran mağaradan kurtardığı gence benzer formulle yardım ederek o genci padişah yapar kendi kanıyla.
tüm hikayeler; yapılan iyilikle bulunan kötülüğü, iyiliğin kötülüğe iyilikle cevap veren bir yücelik istediği üzerinedir.
şahmeranın mağarasının tarsus ta olduguna, bu sebeple kıyamette şahları dönmeyince öldürüldüğünü anlayan yılanların tarsus u basacağına inanılır. tarsusun tepelerinde, eteğinden zirvelerine doğru kavıslı sıyahlıklar varmış babannem öyle anlatılırdı biz küçükken.
gel zaman git zaman ülkenin padişahı hasta olur, türlü hekimler şifa arar ama bulamaz. en son bir hekim ona şahmeranın her derde deva olduğunu, onu yerse iyileşeceğini söyler.
camsadın şahmeranın yerini bildiği öğrenilir ve kellesi karşılığında şahmeran nın yerini söyler. biçare şahmeran canı alınmadan camsadla konuşur. bundan sonra söylencelerde farklılıklar vardır. kimisi şahmeran nın camsada sadece kafasını padişaha yedirmesini istediğini geri kalanın zehirli olduğunu yazar. başka hikayelerde suyunun zehirli etinim şifa olduğu.
camsad işlediği günahı anlar ama çok geçtir. zehırlı parçayı vezire, şifalı parçayı padişaha ikram eder. vezir ölür padişah iyileşir ve camsad ı vezir yapar der hikaye. o zamandır geri dönmeyen şahlarını bekler yılanlar diye anlatır büyükler. kıyamete kadar da haberleri olmayacak diye eklerler.
başka kaynaklarda çamsad için lokman hekim olduğu söylenir. lokman hekimin hikayesinde hastalanan padişahın kızıdır ve onunla evlenip padişah olmak isteyen vezir şahmerandan şifa bulunacagını soyler ama şahmeran mağaradan kurtardığı gence benzer formulle yardım ederek o genci padişah yapar kendi kanıyla.
tüm hikayeler; yapılan iyilikle bulunan kötülüğü, iyiliğin kötülüğe iyilikle cevap veren bir yücelik istediği üzerinedir.
şahmeranın mağarasının tarsus ta olduguna, bu sebeple kıyamette şahları dönmeyince öldürüldüğünü anlayan yılanların tarsus u basacağına inanılır. tarsusun tepelerinde, eteğinden zirvelerine doğru kavıslı sıyahlıklar varmış babannem öyle anlatılırdı biz küçükken.
devamını gör...
19.
ortamlarda satılacak bilgi podcast kanalında merve ablamız güzel anlatıyor
buradan
buradan
devamını gör...
20.
acun abi yarışmaya mardin'den, şahmaran tablolarıyla dolu evimizden katılıyorum. gerçek hikaye için: 0850 xxx 4747.
devamını gör...