1.
savaşlar, izleri insanlık tarihi kadar geçmişe gidebilen olaylardı. ve bu savaşlar sadece insanlar kullanılarak yapılmamıştı. at, hepimizin aşina olduğu bir savaş aracı. hepimiz filleri de duymuşuzdur. hindistan, çin gibi medeniyetlerde başta olmak üzere doğu asya uygarlıklarında, perslerde, akdeniz milletlerinde ve roma'da bile gördüğümüz bu ''savaş filleri'' aslında savaşlarda hayvanların kullanımına dair en çok duyduğumuz örnek. ve örneklerden sadece biri.
peki bu savaş fillerine karşı mücadele etmek için domuzların kullanılması? antik dönemlerde filler gerçekten güçlü savaş araçlarıydı. kendisi üzerine koşan filleri gören ordular dağılıyordu. fakat filler acı duyabilen ve panikleyebilen hayvanlardı. ve onlara karşı kullanılan araçlarda bunlara odaklanıldı. çılgına dönmüş fillerin kendi ordularını çiğnemeleri de görülmemiş bir şey değildi.
yunan yazar polyaenus, milattan önce 266'da megara kuşatmasında şunları tarihe not düşmüştü:
''antigonus [gonatus] brought his elephants into the attack; but the megarians daubed some swine with pitch, set fire to it, and let them loose among the elephants. the pigs grunted and shrieked under the torture of the fire, and sprang forwards as hard as they could among the elephants, who broke their ranks in confusion and fright, and ran off in different directions. from this time onwards, antigonus ordered the ındians, when they trained up their elephants, to bring up swine among them; so that the elephants might thus become accustomed to the sight of them, and to their noise.''
''antigonus fillerine saldırı emrini vermişti. fakat megaralılar bir domuza zift sürerek onu ateşe verdiler ve fillerin arasına saldılar. domuzlar ateşin işkence verici acısı ile ciyakladılar ve saflarını bozmuş, ters tarafa koşan fillerin arasında olabildiğince ileriye atıldılar. bunda böyle antigonus, kızılderelilere filleri yetiştirirken aralarında domuzları da yetiştirmelerini söyledi. onları görmeye ve duymaya alışmalarını amaçlamıştı.''
bu tür tarihi anekdotlar seneca (the elephant fears the sound of pigs.), yaşlı plinius (elephants are scared by the smallest squeal of the hog.) gibi kişilerce de söylenmişti. farklı kayıtlarda da domuzların, fillere karşı kullanıldıkları yazar: romalı yazar claudius aelianus, de natura animalium (hayvanların doğası) eserinde ''the elephant has a terror of a horned ram and of the squealing of a pig. ıt was by these means, they say, that the romans put to flight the elephants of pyrrhus of epirus, and that the romans won a glorious victory.'' yazmıştır. fillerin domuzlardan korktuklarını ve romalıların, fil ordulu pyrrhus'a karşı böyle zafer kazandıklarını söyler.
kaynaklar, savaşlar, tarihler, o dönemleri anlatan tarihçiler... bazıları bunları yazmış, bazıları yazmamıştır. romalıların pyrrhus'a karşı aldığı zaferi duyduktan sonra megaralıların aynı taktiği antigonus'a karşı kullanmaları olasıdır. fakat iki olaydan da aelianus'un bahsetmesi dikkate değerdir. çünkü aelianus, polyaenus ile çağdaş değildir ve yazı amaçları birbirinden farklıdır. fakat ikisi de megara kuşatmasından bahsetmişlerdir.
bundan başka örnekler vermek de mümkündür. procopius, bizanslı bir tarihçidir ve romalıların günü bir kez daha bir domuz ile kurtardıklarından bahseder. justinian savaşlarında bizim ı. hüsrev olarak bildiğimiz pers hükümdarı khosrow ı, filler ile savaşmıştır. ve fillerinden biri o kadar güçlüdür ki şehre girmeye yaklaşmıştır. ama romalılar kuleden astıkları bir domuz ile fili savuşturmuştur. domuz ciyaklamış ve fil geri adım atmıştır.
yani hızıyla bildiğimiz atlar, güçleriyle bildiğimiz filler yanında rahatsız edici sesleri ile kullanılmış domuzlar da kendilerine savaş tarihi sayfaları arasında yer bulmuşlardır.
kaynakça ve daha fazlası: thehistoryvault.co.uk, historydaily.org, wikipedia, thevintagenews.com, badancient.com
peki bu savaş fillerine karşı mücadele etmek için domuzların kullanılması? antik dönemlerde filler gerçekten güçlü savaş araçlarıydı. kendisi üzerine koşan filleri gören ordular dağılıyordu. fakat filler acı duyabilen ve panikleyebilen hayvanlardı. ve onlara karşı kullanılan araçlarda bunlara odaklanıldı. çılgına dönmüş fillerin kendi ordularını çiğnemeleri de görülmemiş bir şey değildi.
yunan yazar polyaenus, milattan önce 266'da megara kuşatmasında şunları tarihe not düşmüştü:
''antigonus [gonatus] brought his elephants into the attack; but the megarians daubed some swine with pitch, set fire to it, and let them loose among the elephants. the pigs grunted and shrieked under the torture of the fire, and sprang forwards as hard as they could among the elephants, who broke their ranks in confusion and fright, and ran off in different directions. from this time onwards, antigonus ordered the ındians, when they trained up their elephants, to bring up swine among them; so that the elephants might thus become accustomed to the sight of them, and to their noise.''
''antigonus fillerine saldırı emrini vermişti. fakat megaralılar bir domuza zift sürerek onu ateşe verdiler ve fillerin arasına saldılar. domuzlar ateşin işkence verici acısı ile ciyakladılar ve saflarını bozmuş, ters tarafa koşan fillerin arasında olabildiğince ileriye atıldılar. bunda böyle antigonus, kızılderelilere filleri yetiştirirken aralarında domuzları da yetiştirmelerini söyledi. onları görmeye ve duymaya alışmalarını amaçlamıştı.''
bu tür tarihi anekdotlar seneca (the elephant fears the sound of pigs.), yaşlı plinius (elephants are scared by the smallest squeal of the hog.) gibi kişilerce de söylenmişti. farklı kayıtlarda da domuzların, fillere karşı kullanıldıkları yazar: romalı yazar claudius aelianus, de natura animalium (hayvanların doğası) eserinde ''the elephant has a terror of a horned ram and of the squealing of a pig. ıt was by these means, they say, that the romans put to flight the elephants of pyrrhus of epirus, and that the romans won a glorious victory.'' yazmıştır. fillerin domuzlardan korktuklarını ve romalıların, fil ordulu pyrrhus'a karşı böyle zafer kazandıklarını söyler.
kaynaklar, savaşlar, tarihler, o dönemleri anlatan tarihçiler... bazıları bunları yazmış, bazıları yazmamıştır. romalıların pyrrhus'a karşı aldığı zaferi duyduktan sonra megaralıların aynı taktiği antigonus'a karşı kullanmaları olasıdır. fakat iki olaydan da aelianus'un bahsetmesi dikkate değerdir. çünkü aelianus, polyaenus ile çağdaş değildir ve yazı amaçları birbirinden farklıdır. fakat ikisi de megara kuşatmasından bahsetmişlerdir.
bundan başka örnekler vermek de mümkündür. procopius, bizanslı bir tarihçidir ve romalıların günü bir kez daha bir domuz ile kurtardıklarından bahseder. justinian savaşlarında bizim ı. hüsrev olarak bildiğimiz pers hükümdarı khosrow ı, filler ile savaşmıştır. ve fillerinden biri o kadar güçlüdür ki şehre girmeye yaklaşmıştır. ama romalılar kuleden astıkları bir domuz ile fili savuşturmuştur. domuz ciyaklamış ve fil geri adım atmıştır.
yani hızıyla bildiğimiz atlar, güçleriyle bildiğimiz filler yanında rahatsız edici sesleri ile kullanılmış domuzlar da kendilerine savaş tarihi sayfaları arasında yer bulmuşlardır.
kaynakça ve daha fazlası: thehistoryvault.co.uk, historydaily.org, wikipedia, thevintagenews.com, badancient.com
devamını gör...