1.
1960'ta resmiyet kazanan ve fransızca ismi olan système international d'unités'in baş harfleri olması nedeniyle, kısaca si birim sistemi olarak da bildiğimiz sistem. hani şu fizik derslerinde hocaların "es ay birim sistemi" deyip durduğu şey yani.
***
çok eski zamanlarda ölçüm sistemlerinde bir standart yoktu. her insanda farklı olan adım, karış, kol uzunluğu gibi birtakım özellikler ölçü olarak kullanıldığından sorunlar çıkabiliyordu.
1790 yılının mart ayında, bazı bilim insanları paris'te toplanır ve dünya üzerindeki meridyenlerden birini (dunkirk - barcelona üzerinden geçeni) yeni referans uzunluk olarak kabul ederler. birimi ise yunancada "ölçmek" anlamına gelen metron kelimesinden alınarak metre olarak belirlenir.
bu sistem yaklaşık 80 yıl sonra başka ülkeler tarafından da kabul görür. böylece kütle için de bir standart belirlemek için çalışmalara başlanır. o mesele de 1879'da çözülür. metre için ise yeniden bir standart ölçü belirlenir.
ilerleyen yıllarda zaman için de bir standart ölçü birimi oluşturmak amacıyla saniyenin tanımı yapılır. buna göre sezyum-133 atomunun 9.192.631.770 kez titreşmesi için geçen süre saniye olarak adlandırılır.
***
bu şekilde, temel büyüklük olarak kabul edilen bazı nicelikler için, zaman içerisinde belirli standartlar oluşturuldu ve birimler belirlendi.
- kütle için kilogram
- uzunluk için metre
- zaman için saniye
- madde miktarı için mol
- ışık şiddeti için candela
- sıcaklık için kelvin
- elektrik akımı için amper
bu liste dışında, aklınıza gelen her birim türetilmiş büyüklük olarak geçer fizikte.
***
her ne kadar yerleşmiş bir sistem gibi görünse de, bu birimler hâlâ, modern ölçüm sistemlerinin daha kesin ölçümleri neticesinde elde edilen bazı fiziksel niceliklere göre yeniden tanımlanabiliyor. örneğin metrenin tanımı, standart fiziksel cisimler üzerinden değil, ışığın birim zamanda aldığı yol üzerinden yapılıyor artık. aynı şekilde akım, sıcaklık, kütle gibi bazı niceliklerin tanımları da zaman içerisinde değişti. önceden özellikle fiziksel cisimler üzerinden yapılan birçok tanım, artık fiziksel sabitler üzerinden yapılıyor.
***
çok eski zamanlarda ölçüm sistemlerinde bir standart yoktu. her insanda farklı olan adım, karış, kol uzunluğu gibi birtakım özellikler ölçü olarak kullanıldığından sorunlar çıkabiliyordu.
1790 yılının mart ayında, bazı bilim insanları paris'te toplanır ve dünya üzerindeki meridyenlerden birini (dunkirk - barcelona üzerinden geçeni) yeni referans uzunluk olarak kabul ederler. birimi ise yunancada "ölçmek" anlamına gelen metron kelimesinden alınarak metre olarak belirlenir.
bu sistem yaklaşık 80 yıl sonra başka ülkeler tarafından da kabul görür. böylece kütle için de bir standart belirlemek için çalışmalara başlanır. o mesele de 1879'da çözülür. metre için ise yeniden bir standart ölçü belirlenir.
ilerleyen yıllarda zaman için de bir standart ölçü birimi oluşturmak amacıyla saniyenin tanımı yapılır. buna göre sezyum-133 atomunun 9.192.631.770 kez titreşmesi için geçen süre saniye olarak adlandırılır.
***
bu şekilde, temel büyüklük olarak kabul edilen bazı nicelikler için, zaman içerisinde belirli standartlar oluşturuldu ve birimler belirlendi.
- kütle için kilogram
- uzunluk için metre
- zaman için saniye
- madde miktarı için mol
- ışık şiddeti için candela
- sıcaklık için kelvin
- elektrik akımı için amper
bu liste dışında, aklınıza gelen her birim türetilmiş büyüklük olarak geçer fizikte.
***
her ne kadar yerleşmiş bir sistem gibi görünse de, bu birimler hâlâ, modern ölçüm sistemlerinin daha kesin ölçümleri neticesinde elde edilen bazı fiziksel niceliklere göre yeniden tanımlanabiliyor. örneğin metrenin tanımı, standart fiziksel cisimler üzerinden değil, ışığın birim zamanda aldığı yol üzerinden yapılıyor artık. aynı şekilde akım, sıcaklık, kütle gibi bazı niceliklerin tanımları da zaman içerisinde değişti. önceden özellikle fiziksel cisimler üzerinden yapılan birçok tanım, artık fiziksel sabitler üzerinden yapılıyor.
devamını gör...