yansıma sözcük

bir şeyin çıkardığı sese benzetilerek oluşturulmuş sözcüklerdir. yani doğada var olan seslerden türemiş kelimelerdir.

örnek:
horul horul horlamak,
şırıl şırıl akmak.

hem liseye geçiş sınavlarında hem de üniversiteye geçiş sınavlarında türkçe dersinin önemli bir konusudur.

lakin bazen karıştırılabilir. örneğin 'pırıl pırıl' ifadesi yansıma sözcük değildir. çünkü 'parıltı' görme duyusu ile algılanır, işitme duygusu ile algılanmaz.

(bkz: onomatopoeia)

kuzunun melemesi
rüzgarın uğultusu
yaprağın hışırdaması.

dillerin ortaya çıkışına kafa yorulduğunda yansıma seslerinin başlangıcı oluşturduğunu düşünüyorum.

cıvıltı yansıma sözcük değildir. çünkü kuşlar cıvıl cıvıl demezler.*

yeryüzünde canlı veya cansız varlıkların çıkardığı seslere yansıma sesler, bunlardan türetilen kelimelere de yansıma sözcükler denmektedir. bu yansıma sesler ve sözcükler insanlara, hayvanlara, araçlara veya cansız nesnelere ait olabilir.

örnek:
hapșu / hapşurmak
hav hav havlamak
miyav miyavlamak
hıșır hıșır hıșırtı.

an itibarıyla bunlardan bazılarının isim hallerinin genellikle "tı, tu" ekiyle bittiğini fark ettiğim kelimelerdir.

çıtırtı, patırtı, horultu, fokurtu, şırıltı, gıcırtı, zırıltı, kıtırtı gibi. fonetik açıdan mutlaka bir sebebi vardır. bilen varsa bilgilendirmesini rica ederim.
geç gelen düzenleme: isimden isim yapan yapım ekleri imiş. (bkz: robnaja)ve (bkz: miteherik)mahlaslı yazarlara teşekkürlerimi iletirim. kendisi altta detaylı şekilde açıklamış zaten.

oluk oluk s.çmak.

umut sarıkaya karikatürlerinde bolca görülür.

@papercut 'nick'li yazara cevap olarak:
"çıtırtı, patırtı, horultu, fokurtu, şırıltı, gıcırtı, zırıltı, kıtırtı gibi. fonetik açıdan mutlaka bir sebebi vardır. bilen varsa bilgilendirmesini rica ederim."
yukarıya yazılan sözcüklerin tamamı tabiat taklidi (yansıma) seslerdir. bu sözcükler, isimden isim yapma ekiyle--> (-tı/-ti/-tu/-tü) isim yapılmıştır. önceki hallerinde sıfat ya da zarf olarak görev yaparlar. örnek: şırıl şırıl bir dere....(sıfat), horul horul uyuyordu (zarf), fokur fokur kaynayan çaydanlık (zarf), kıtır kıtır ekmek (sıfat)......vs gibi.
umarım yardımcı olabilmişimdir.