olası etik senaryoları

çocuğu ölmek üzere olan bir babanın “başka hiçbir çaresi kalmaması durumunda” hırsızlık yapması etik midir? bu babayı iyi mi yapar kötü mü?

yapılan kötülükler ne olursa olsun etik değildir.

kötülük başka bir kötüye yapılırsa iyiliktir.

tolstoy, anna karenina romanında derki ; "iyilik için bir sebep aranıyorsa o artık iyilik olmaktan çıkmıştır".

bu başlık ile ilgili bir filmin tanıtımını görmüş ve çok etkilenmiştim.
hala hatırlıyorum fakat filmi bir türlü izleme fırsatım olmadı.
yanlış şekilde hatırladıysam kusura bakmayın, şöyleydi:

bir baba var ve hayatında da yalnızca canından çok sevdiği küçük bir oğlu...
baba, her gün bir trenin geçtiği köprüyü, tren geldiğinde kapatmak, ve geçtiğinde de açmak ile görevli bir personel.
hayatındaki tek önem verdiği şey olan oğlu, bir gün babasının yanında iş yerine gidiyor ve köprünün alt kısmında sıkışıyor.
tren sesi...
baba, kolu indirirse, oğlu köprünün altında kalarak can verecek ve yok eğer kolu indirmezse, bu kez trenin içerisindeki diğer insanlar ölüm ile karşı karşıya kalacaklar.
alın size etik senaryo! dediğim baslık.
adam kolu indiriyor, tren geçiyor, trenin içerisindekiler adama bakıyor, geçiyor, gidiyorlar.

benim etik ve ahlak anlayışımla uyuşan ama toplumun yada yasaların kabul etmediği bir davranış/eylem yapmam beni suçlu yapar mı? genel etik/mutlak etik mümkün müdür? çoğunluğun kabulu o şeyin doğru olduğunun kanıtı olabilir mi? azınlık haklı olamaz mı? (bkz: sürü psikolojisi)
etik dediğimiz kavram neye göre oluşturulmuştur? insan merkezli bir etik anlayışı ne kadar objektif olabilir?

etik, çoğu kez eylem ya da suçun kendisiyle değil, o eylem ve suçla ulaşılan hedefle ilişkilenerek değerlendirilir. machiavelli amaç aracı meşru kılar der. hedefe giden 'her yol mübahtır' derler. dinler, ideolojiler, kimi siyasal yönetimler bunu bir sistem mantığıyla ve zorla uygularlar.
çocuğu ölmek üzere olan bir babanın, açlıktan ölmek üzere olan birinin vs vs çok istisnai durumlarda eylemi hoş görmek sorun oluşturmaz. nadiren karşılaşılır zaten. dinlerin, ideolojilerin, siyasal yönetimlerin "kutsal dava" paravanı ile dayattıkları tutum, toplumsal sorun oluşturuyor. baklava çalan bir yoksul çocuğu hoş görelim tamam. ama tecavüzcü bir imamı, din hassasiyetini bahane edip korumalı mıyız, hırsız ya da tacizci polisi, uzmanı terör paravanı ile korumalı mıyız. rüşvetçi komisyoncu belediye başkanını vd. vd. etik açısından 'yeniden' değerlendirmeli miyiz.?