orta asya şamanizminde şifa ve büyü

türkler'de nazar değmesi inancının kökeni orta asya'ya, şamanizm dönemine kadar uzanır. eski türkler'de iki tür tedavi yöntemi vardı. dinsel-büyüsel tedavi yapan kam ya da baksı denilen şamanlar ile otacı, emçi ya da atasagun adı verilen ve ilaç tedavisi uygulayan hekimler bulunmaktaydı. şamanlar, islam öncesi türkler'de ölülerle iletişim kurabildiğine, ruhsal hastalıkları iyileştirdiğine ve kabileyi koruduğuna inanılan büyücü hekim ya da dini liderlerdi. şamanların en kutsal görevlerinden biri şifacılıktı ve genelde ruhsal-sinirsel hastalıklara yönelikti. şamanizm, bir din olmayıp ruhsal-büyüsel ritüeller bütünü olarak görülmelidir. şamanlar, esrime* halindeyken ruhlarla haberleşen, iyileştirme gücü olduğuna inanılan büyücü hekim, şifacı ya da kabile sihirbazlarıdır. şaman büyücü, hastalığa yüzeysel tanı koyduktan sonra, yardımcılarının çaldıkları davulun sesiyle trans durumuna geçer, ruhlardan çağrı alarak hoplayıp zıplarken anlaşılmayan sesler çıkarıp çığlıklar atar, ardından derin bir tanı koyarak tedavi yolları önerirdi. şaman, evren ağacı olarak kabul edilen huş ağacı ya da kayın ağacına, her biri bir gök katına karşılık gelecek şekilde yedi ya da dokuz kertik* atıp gök katına ulaşır. ardıç ağacının dalları yanarken çıkan dumanlar, şamanları koruyan ruhları* aşağıya çağırır ve bunların yardımıyla şaman ayini yapılır. şamanlar ritüel sırasında kollarını kanat gibi açıp kuş benzeri uçma hareketleri yaparlar.