1.
garret harden denen arkadaş tarafından uydurulmuş, tatlı bir teorimsi.(bkz: tragedy of commons)
--- alıntı ---
insanların ortak kullanımına açık mallar, bir sahipleri bulunmadığından “bedavacılık sorunu” yaşarlar.
yeşil alanlar, park alanları, temiz su kaynakları, denizler gibi ortak mallar, bedava olduklarından insanlar tarafından aşırı ve bilinçsiz bir şekilde tüketilirler ve bu kontrolsüz tüketimin bir sonucu olarak bu mallar, toplumun diğer üyeleri ya da gelecek nesiller tarafından kullanılmaz bir hale gelir.
birey, ortak bir malın kullanımı sırasında kendisine kısa vadede en yüksek faydayı sağlamaya çalışırken, aslında topluma ve uzun vadede o ortak malın sürdürülebilirliğine büyük bir zarar verir.
örneğin bir denizde aşırı avlanmak gibi. burada birey kısa sürede çok fazla balık avlayarak kendisi için iyi bir iş yapmış gibi gözükse de, onun gibi davranan diğer insanlarla birlikte, denizdeki ekosisteme büyük bir zarar verecek ve belki de bir süre aynı denizden hiç balık çıkmamaya başlayacak.
ortak malların trajedisine yol açan bir diğer neden, bu malların bedava olmasıdır. bu malların bedava olması insanlarda,“ne kadar tüketirsem kardır” düşüncesini tetikleyerek, kaynakların aşırı tüketilmesine yol açar. böylece ortak mallar uzun vadede yok olur, ya da geri döndürülemez bir biçimde zarar görür.
özetle bir şeyin belli bir sahibi yoksa ve kullanımı için bir ücret ödenmiyorsa, “ortak malların trajedisi” denilen sorun ortaya çıkar.
--- alıntı ---
çoğu kötü şeyi özetleyen bir şey, bi ortamın ''bozma'' sebebi, bir şeylerin yok olma, çoğu şeyin unutulma sebebi. bir özgürlüğü dibine kadar kullanmak, kullanmaya çalışmak ve dolayısıyla başkalarının özgürlüğünü kısıtlamak.
internet de bu ortak mala, ortak malın trajedisine en büyük örnektir.
internet tükenmiyor sanıyoruz ama tükeniyor, dolayısıyla her zaman yeni bi platforma, siteye ihtiyaç duyuyoruz.
--- alıntı ---
insanların ortak kullanımına açık mallar, bir sahipleri bulunmadığından “bedavacılık sorunu” yaşarlar.
yeşil alanlar, park alanları, temiz su kaynakları, denizler gibi ortak mallar, bedava olduklarından insanlar tarafından aşırı ve bilinçsiz bir şekilde tüketilirler ve bu kontrolsüz tüketimin bir sonucu olarak bu mallar, toplumun diğer üyeleri ya da gelecek nesiller tarafından kullanılmaz bir hale gelir.
birey, ortak bir malın kullanımı sırasında kendisine kısa vadede en yüksek faydayı sağlamaya çalışırken, aslında topluma ve uzun vadede o ortak malın sürdürülebilirliğine büyük bir zarar verir.
örneğin bir denizde aşırı avlanmak gibi. burada birey kısa sürede çok fazla balık avlayarak kendisi için iyi bir iş yapmış gibi gözükse de, onun gibi davranan diğer insanlarla birlikte, denizdeki ekosisteme büyük bir zarar verecek ve belki de bir süre aynı denizden hiç balık çıkmamaya başlayacak.
ortak malların trajedisine yol açan bir diğer neden, bu malların bedava olmasıdır. bu malların bedava olması insanlarda,“ne kadar tüketirsem kardır” düşüncesini tetikleyerek, kaynakların aşırı tüketilmesine yol açar. böylece ortak mallar uzun vadede yok olur, ya da geri döndürülemez bir biçimde zarar görür.
özetle bir şeyin belli bir sahibi yoksa ve kullanımı için bir ücret ödenmiyorsa, “ortak malların trajedisi” denilen sorun ortaya çıkar.
--- alıntı ---
çoğu kötü şeyi özetleyen bir şey, bi ortamın ''bozma'' sebebi, bir şeylerin yok olma, çoğu şeyin unutulma sebebi. bir özgürlüğü dibine kadar kullanmak, kullanmaya çalışmak ve dolayısıyla başkalarının özgürlüğünü kısıtlamak.
internet de bu ortak mala, ortak malın trajedisine en büyük örnektir.
internet tükenmiyor sanıyoruz ama tükeniyor, dolayısıyla her zaman yeni bi platforma, siteye ihtiyaç duyuyoruz.
devamını gör...
2.
bir mal eğer ortak kullanıma tabiyse -özel mülkiyete tabi değilse- onu herkes kullanmak isteyecek ve muhafaza etmek, özenli kullanmak için bir teşvikleri olmayacaktır, bu da bu malların aşırı kullanımına ve yıpranmasına yol açar.
devamını gör...