1.
(bkz: zimbardo deneyi)olarakta bilinir.
tanrının bir mesleği olsa ne olurdu diye bir anket başlık açsam herhalde psikologlar veya psikiyatristler derdim. dünyamızı baştan aşağı değiştirebilirler.
bu deneyin filmi de yapılmıştır efem...ekranı sarsıp ''olm bunlar sadece deney'' demek istiyorsunuz izlerken... öyle bir etki bırakıyor bünyede..
www.imdb.com/title/tt0997152/
tanrının bir mesleği olsa ne olurdu diye bir anket başlık açsam herhalde psikologlar veya psikiyatristler derdim. dünyamızı baştan aşağı değiştirebilirler.
bu deneyin filmi de yapılmıştır efem...ekranı sarsıp ''olm bunlar sadece deney'' demek istiyorsunuz izlerken... öyle bir etki bırakıyor bünyede..
www.imdb.com/title/tt0997152/
devamını gör...
2.
karakterlerimiz kendi karakterlerimiz mi yoksa toplumun yarattığı yapay rollerin esirleri miyiz? belkide ikisi birden, sonuçta her mahkum aynı değil ve har gardiyan aynı değil fakat dışarıda olduklarından daha fazla ortak yönleri var. aynı zamanda insanlar sosyal kalıplara girince asla davranmam dedikleri şekilde davranabiliyor, güç insanı değiştirirken elindeki gücü kaybetmek ise psikolojik olarak çöküntüye yol açıyor. yazımdan pek bir şey çıkaramazsınız ama belki düşünmenize yardımcı olabilir. benim ise çıkarabildigim net olgu mesleğimizin karakterimizin üzerinde yoğun etkisinin olduğudur. bu deney 2 ay sürseydi büyük ihtimalle gardiyanların çoğu dışarıdada o yetkiye sahipmiş gibi davranacak ve daha sert insanlar olacaklardı. suçlularda suça meğilli.
devamını gör...
3.
bu deneyin ve geçmişteki deneylerin önemli yanı 200 küsürdür var olan psikolojideki gelişmelerin görülebilmesidir. etik olmak, objektif ve yeniliğe açık olmak psikolojinin yapıtaşlarıdır. nihayetinde (bkz: milgram deneyi) gibi psikolojiye hala katkısı olan bulguları vardır ama bu acımasızca olduğu gerçeğini değiştirmez ve şu anki standartlara göre zaten yapılamaz. dolayısıyla psikolojideki etikliğin vurgusunun ihmal edilmemesi görüşündeyim.
devamını gör...
4.
sosyal psikolog philip zimbaldo tarafından 1971 yılında yürütülen deneydir.
insanların sosyal rollere nasıl tepki verdiğini belirlemek üzere stanford üniversitesi psikoloji departmanı'nın bodrum katına sahte bir hapishane inşa edilmiş ve hapishanede gardiyan ve mahkum gibi davranmak üzere 24 kişiden oluşan bir grup toplanmıştır. hangi role sahip olacağı zimbaldo tarafından belirlenen denekler günlük 15 dolar alacakları ve deneyin iki hafta süreceği söylenmiştir.
deney boyunca gardiyanların sert ve dominant olması, ancak asla şiddete başvurmaması, mahkumların ise gardiyanların emirlerini dinleme zorunluluğu vardı.
zimbaldo deney öncesinde eğitmiş olduğu gardiyanlara şunları söyledi:
mahkumlar üzerinde can sıkıntısı hissi yaratabilirsiniz, bir dereceye kadar korku yaratabilirsiniz ve onların hayatlarını tamamen rastgele güçler tarafından, sistem tarafından, sizler ve bizler tarafından kontrol edildiği hissine kapılmalarını sağlayabilirsiniz. ve kesinlikle özel hayatları olmayacak. onların bireyselliklerini çeşitli yollarla ellerinden alacağız. genellikle bunun sonucunda, kendilerini güçsüz hissederler, bunu bekliyoruz. yani bunun sonucunda, biz tüm güce sahip olacağız, onlarsa hiçbir güce.
tıpkı gerçek bir hapishanedelermiş gibi gardiyanlara üniforma giydirilerek ellerine tahta sopa ve göz temasını engellemek amacıyla aynalı gözlükler verildi. mahkumlar ise numaralı kıyafetler giyecek ve gardiyanlar tarafınca bu numaralarla çağırılacaklardı.
14 ağustos 1971’de mahkumlar ansızın soygun suçlamasıyla tutuklanarak gerçek tutuklama prosedürlerinden geçip sahte hapishaneye gönderildi.
hapishane üç kişilik oldukça dar hücrelerden oluşurken gardiyanlar için geniş bir alan mevcuttu ve ek olarak bir de hapishane bahçesi oluşturulmuştu.
gardiyanlar 8 saatlik vardiya sistemiyle çalışıyor ve vardiyaları sonlandığında hapishane alanında buluşuyorlardı.
deneyin ilk gününde her şey hesaplandığı gibi gitse de ikinci günde 1 numaralı hücrede kalan mahkumlar hücre kapısını yatakları ile kapattıktan sonra kıyafetlerini çıkarttı ve gardiyanların emrine uymayacaklarını bildirdi.
üniversite öğrencilerinden oluşan denekler çok geçmeden sadist gardiyanlar ve korkak mahkumlara dönüşmüştü. öyle ki, gardiyan rolündeki denekler çeşitli savunma ve ödül-ceza sistemleri oluşturmaya başlamış ve şiddete başvurur hale gelmişti. bazı mahkumlar ise bu baskıya dayanamamış ve zimbardo’nun deyimiyle delirmiş, bu sebeple de salınmıştı.
deneyin altıncı günü geldiğinde denekler öyle vahşileşmişti ki, zimbardo deneyi o gün sonlandırdı.
insanların sosyal rollere nasıl tepki verdiğini belirlemek üzere stanford üniversitesi psikoloji departmanı'nın bodrum katına sahte bir hapishane inşa edilmiş ve hapishanede gardiyan ve mahkum gibi davranmak üzere 24 kişiden oluşan bir grup toplanmıştır. hangi role sahip olacağı zimbaldo tarafından belirlenen denekler günlük 15 dolar alacakları ve deneyin iki hafta süreceği söylenmiştir.
deney boyunca gardiyanların sert ve dominant olması, ancak asla şiddete başvurmaması, mahkumların ise gardiyanların emirlerini dinleme zorunluluğu vardı.
zimbaldo deney öncesinde eğitmiş olduğu gardiyanlara şunları söyledi:
mahkumlar üzerinde can sıkıntısı hissi yaratabilirsiniz, bir dereceye kadar korku yaratabilirsiniz ve onların hayatlarını tamamen rastgele güçler tarafından, sistem tarafından, sizler ve bizler tarafından kontrol edildiği hissine kapılmalarını sağlayabilirsiniz. ve kesinlikle özel hayatları olmayacak. onların bireyselliklerini çeşitli yollarla ellerinden alacağız. genellikle bunun sonucunda, kendilerini güçsüz hissederler, bunu bekliyoruz. yani bunun sonucunda, biz tüm güce sahip olacağız, onlarsa hiçbir güce.
tıpkı gerçek bir hapishanedelermiş gibi gardiyanlara üniforma giydirilerek ellerine tahta sopa ve göz temasını engellemek amacıyla aynalı gözlükler verildi. mahkumlar ise numaralı kıyafetler giyecek ve gardiyanlar tarafınca bu numaralarla çağırılacaklardı.
14 ağustos 1971’de mahkumlar ansızın soygun suçlamasıyla tutuklanarak gerçek tutuklama prosedürlerinden geçip sahte hapishaneye gönderildi.
hapishane üç kişilik oldukça dar hücrelerden oluşurken gardiyanlar için geniş bir alan mevcuttu ve ek olarak bir de hapishane bahçesi oluşturulmuştu.
gardiyanlar 8 saatlik vardiya sistemiyle çalışıyor ve vardiyaları sonlandığında hapishane alanında buluşuyorlardı.
deneyin ilk gününde her şey hesaplandığı gibi gitse de ikinci günde 1 numaralı hücrede kalan mahkumlar hücre kapısını yatakları ile kapattıktan sonra kıyafetlerini çıkarttı ve gardiyanların emrine uymayacaklarını bildirdi.
üniversite öğrencilerinden oluşan denekler çok geçmeden sadist gardiyanlar ve korkak mahkumlara dönüşmüştü. öyle ki, gardiyan rolündeki denekler çeşitli savunma ve ödül-ceza sistemleri oluşturmaya başlamış ve şiddete başvurur hale gelmişti. bazı mahkumlar ise bu baskıya dayanamamış ve zimbardo’nun deyimiyle delirmiş, bu sebeple de salınmıştı.
deneyin altıncı günü geldiğinde denekler öyle vahşileşmişti ki, zimbardo deneyi o gün sonlandırdı.
devamını gör...
5.
devamını gör...
6.
sosyal psikoloji alanında kalıplaşmış örneklerden biridir. zimbardo 'nun adını duyurduğu belki de tek kalıcı eseri diyebiliriz. buradan insanların her şeye nasıl kolayca alıştıklarını, otorite kendilerine verildiğinde nasıl çığrından çıktıklarını gayet açık bir şekilde görüyoruz.
devamını gör...
7.
güç zehirlenmesi ve ortamın insan üstündeki etkilerini açıkça gösteren psikoloji deneyidir.
devamını gör...