1.
tiroid hormonları tirozin aminoasidinin iyotlanmış türevleridir. sentezi ve biyolojik etkinlikleri için iyot ve tiroglobulin gereklidir. iyot ince bağırsaktan emilir. tiroglobulin ise ger'da sentezlenen glikolize ve iyotlanmış bir prohormondur. her biri 115 tirozin kalıntısı içeren iki alt birimden oluşur. tiroid hormonlarını yapısında bulundurur ve aynu zamanda bu hormonların depo şeklidir. tiroid bezinin tsh veya camp tarafından uyarılması sonucu tiroglobulin hidrolize uğrar ve t3/t4 pasif olarak kana verilir.
tiroid hormonlarının sentezi 4 basamaktan oluşur:
1. hücreye iyot alımı (uptake)
2. iyot oksidasyonu
3. tirozin iyotlanması (organifikasyon)
4. iyodotirozillerin birleşmesi (coupling)
1. hücreye iyot alımı (uptake):
kanla foliküllere taşınan iyot elektrokimyasal gradiente karşı olarak folikül hücresine alınır.
tiroidhücrelerinin bazal membranında bulunan nis (na/ı simporter) 2 na ve 1 ı iyonunu hücre içine alır. bu enerji bağımlı bir olaydır ve na/k atpaz pompasına bağlıdır. hücre içine alınan sodyum iyon gradiyentini devam ettirmek amacıyla na/k atpaz pompasıyla tekrar hücre dışına verilir.
iyodun hücre içine alınması hız kısıtlayıcı basamaktır.
not:perklorat, perranat, perteknetat ve tiyosiyonat iyot benzeri moleküllerdir ve yarışmalı inhibitör etkileri vardır.
2. iyot oksidasyonu:
tiroid, iyodu daha yüksek değelik düzeyine oksitleyebilen tek dokudur.
iyodun tiroglobuline bağlanabilmesi için okside edilmesi gerekir.
hücreye alınan iyot, tiroperoksidaz (hücrenin apikal membranına bağlı, hem içeren, glikoprotein yapılı bir enzim) ile oksitlenir.
tiroperoksidaz oksitleyici ajan olarak h2o2 (hidrojen peroksit) kullanılır.
not: peroksidaz sistemi bloke edilirse veya kalıtımsal yokluğunda hücrede tiroid hormon sentezi olmaz. tiyoüre, tiyourasil, propiltiyourasil ve imidazol türevleri gibi antitiroid ilaçlar bu basamağı inhibe eder.
3. tirozin iyotlanması (organifikasyonu):
tiroglobulindeki tirozin kalıntılarına okside iyodun bağlanmasına organifikasyon adı verilir.
tiroperoksidaz ve h2o2 etkisiyle tirozin kalıntılarına aktif iyot bağlanarak monoiyodotirozinler (mit), ikinci bir reaksiyonla diiyodotirozinler (dit) oluşur.
sırası ile aromatik halkanın 3.karbonuna iyot bağlanmasıyla mit, 5.karbonuna iyot bağlanmasıyla dit oluşur.
iyotlaşma bir defa olduktan sonra iyot dokusunu terk etmesi zordur.
not:iyotlanmış tirozini tanıyan trna yoktur. bu nedenle protein sentezinde kullanılmaz.
4. iyodotirozillerin birleşmesi (coupling):
iyotlanmış tirozinler tiroperoksidaz enzimiyle birleştirilir. burada mutlaka bir dit kullanılmalıdır.
iki dit'in birleşmesiyle t4, bir mit ve bir dit'in birleşmesiyle t3 oluşur.
iyotlanmış türevlerden yalnızca t3 ve t4 aktiftir.
not: t4 daha fazla salgılanır fakat dokuya ulaştığında 5-deiyodinaz enzimiyle t3'e çevirilir.
tiroid hormonlarının sentezi 4 basamaktan oluşur:
1. hücreye iyot alımı (uptake)
2. iyot oksidasyonu
3. tirozin iyotlanması (organifikasyon)
4. iyodotirozillerin birleşmesi (coupling)
1. hücreye iyot alımı (uptake):
kanla foliküllere taşınan iyot elektrokimyasal gradiente karşı olarak folikül hücresine alınır.
tiroidhücrelerinin bazal membranında bulunan nis (na/ı simporter) 2 na ve 1 ı iyonunu hücre içine alır. bu enerji bağımlı bir olaydır ve na/k atpaz pompasına bağlıdır. hücre içine alınan sodyum iyon gradiyentini devam ettirmek amacıyla na/k atpaz pompasıyla tekrar hücre dışına verilir.
iyodun hücre içine alınması hız kısıtlayıcı basamaktır.
not:perklorat, perranat, perteknetat ve tiyosiyonat iyot benzeri moleküllerdir ve yarışmalı inhibitör etkileri vardır.
2. iyot oksidasyonu:
tiroid, iyodu daha yüksek değelik düzeyine oksitleyebilen tek dokudur.
iyodun tiroglobuline bağlanabilmesi için okside edilmesi gerekir.
hücreye alınan iyot, tiroperoksidaz (hücrenin apikal membranına bağlı, hem içeren, glikoprotein yapılı bir enzim) ile oksitlenir.
tiroperoksidaz oksitleyici ajan olarak h2o2 (hidrojen peroksit) kullanılır.
not: peroksidaz sistemi bloke edilirse veya kalıtımsal yokluğunda hücrede tiroid hormon sentezi olmaz. tiyoüre, tiyourasil, propiltiyourasil ve imidazol türevleri gibi antitiroid ilaçlar bu basamağı inhibe eder.
3. tirozin iyotlanması (organifikasyonu):
tiroglobulindeki tirozin kalıntılarına okside iyodun bağlanmasına organifikasyon adı verilir.
tiroperoksidaz ve h2o2 etkisiyle tirozin kalıntılarına aktif iyot bağlanarak monoiyodotirozinler (mit), ikinci bir reaksiyonla diiyodotirozinler (dit) oluşur.
sırası ile aromatik halkanın 3.karbonuna iyot bağlanmasıyla mit, 5.karbonuna iyot bağlanmasıyla dit oluşur.
iyotlaşma bir defa olduktan sonra iyot dokusunu terk etmesi zordur.
not:iyotlanmış tirozini tanıyan trna yoktur. bu nedenle protein sentezinde kullanılmaz.
4. iyodotirozillerin birleşmesi (coupling):
iyotlanmış tirozinler tiroperoksidaz enzimiyle birleştirilir. burada mutlaka bir dit kullanılmalıdır.
iki dit'in birleşmesiyle t4, bir mit ve bir dit'in birleşmesiyle t3 oluşur.
iyotlanmış türevlerden yalnızca t3 ve t4 aktiftir.
not: t4 daha fazla salgılanır fakat dokuya ulaştığında 5-deiyodinaz enzimiyle t3'e çevirilir.
devamını gör...