1.
1937-1948 arasında kurulan 21 köy enstitüsünden iç anadolu'nun göbeğinde, konya'da kurulanı. konya ve afyon illerinden öğrenci kabul eden bu kurum, ünlü ivriz kaya kabartmasının yakınlarında kurulmuştur.
konya ovası gibi tahıl ambarı gepgeniş bir düzlükte kurulan okul, köy enstitüleri edebiyatının da ilk meyvesinin filizlendiği yer olacaktır. 1950 yılında bu okul mezunlarından aksaray demirci beldesi öğretmeni mahmut makal'ın "bizim köy" adlı eseri bomba gibi patlar. bir yandan da büyük tartışma koparır; öyle ya bugüne kadar "orda bir köy var uzakta, gitmesek de görmesek de o köy bizim köyümüz" diyen veya "yemyeşil çayırlar, saz tıngırdatan bağrı yanık ozanlar, çobanların kaval nağmeleri" pastoralizmi olmadan, tüm çıplaklığı ve kiriyle köyleri gösterebilen yoktur. hele ki böyle bir metni henüz yirmi yaşında bir gencin yazmasına kimse inanmaz, devlet onu tutuklarken bir yandan da "kitabı sen yazmadın, yaşar nabi'ye yazdırdın yok yok tonguç'a yazdırdın" diye baskı yaptırır. ama kitabın etkisiyle baş etmek mümkün olmaz. artık bir yalnızlığa terk edilmiş ismail hakkı tonguç oldukça sevinmiş, bu kitabın başarısı sürgüne gitmenin ve arkadaşlarınca dışlanmanın acısını bile unutturmuştur...
mahmut makal dışında, ilkokul kaynak kitaplarıyla meşhur hacı angı da bu okuldan mezundur. ayrıca gazeteci kemal bayram çukurkavaklı da burada okumuş ama bitirememiştir. bugün okul sosyal bilimler lisesi olarak devam ediyor. tarihi kampüsüne de göz dikilmiş.
kaynak: pakize türkoğlu'nun tonguç ve enstitüleri kitabı, ayrıca fakir baykurt'un özyaşam öyküsünün son cildi olan "dost yüzleri"
konya ovası gibi tahıl ambarı gepgeniş bir düzlükte kurulan okul, köy enstitüleri edebiyatının da ilk meyvesinin filizlendiği yer olacaktır. 1950 yılında bu okul mezunlarından aksaray demirci beldesi öğretmeni mahmut makal'ın "bizim köy" adlı eseri bomba gibi patlar. bir yandan da büyük tartışma koparır; öyle ya bugüne kadar "orda bir köy var uzakta, gitmesek de görmesek de o köy bizim köyümüz" diyen veya "yemyeşil çayırlar, saz tıngırdatan bağrı yanık ozanlar, çobanların kaval nağmeleri" pastoralizmi olmadan, tüm çıplaklığı ve kiriyle köyleri gösterebilen yoktur. hele ki böyle bir metni henüz yirmi yaşında bir gencin yazmasına kimse inanmaz, devlet onu tutuklarken bir yandan da "kitabı sen yazmadın, yaşar nabi'ye yazdırdın yok yok tonguç'a yazdırdın" diye baskı yaptırır. ama kitabın etkisiyle baş etmek mümkün olmaz. artık bir yalnızlığa terk edilmiş ismail hakkı tonguç oldukça sevinmiş, bu kitabın başarısı sürgüne gitmenin ve arkadaşlarınca dışlanmanın acısını bile unutturmuştur...
mahmut makal dışında, ilkokul kaynak kitaplarıyla meşhur hacı angı da bu okuldan mezundur. ayrıca gazeteci kemal bayram çukurkavaklı da burada okumuş ama bitirememiştir. bugün okul sosyal bilimler lisesi olarak devam ediyor. tarihi kampüsüne de göz dikilmiş.
kaynak: pakize türkoğlu'nun tonguç ve enstitüleri kitabı, ayrıca fakir baykurt'un özyaşam öyküsünün son cildi olan "dost yüzleri"
devamını gör...