1.
jet akımları olarak da bilinen bu güçlü rüzgârlar, ortalama olarak ;
*1000 – 1500 mil uzunluğunda ,
*150 – 200 mil genişliğinde ,
* 10.000 – 15000 feet kalınlığında oluşuyor.
rüzgâr hızı: bir rüzgâr akımın jet akımı olarak adlandırılması için jet ekseninde rüzgâr hızının en az 60 knot olması gerekir. 250 hpa seviyesinde olan bir jet akımında rüzgâr hızı 60 ila 100 knot arasındadır. ancak zaman zaman jet çekirdeğinde rüzgâr hızı 120 ila 150 knot’a kadar çıkabilir. 150 knot rüzgâr hızına sahip jet akımları kuvvetli akımlar olarak değerlendirilir. rüzgâr hızının 250 knot’a kadar ulaştığı jet akımlarına çok seyrek rastlanılır ancak 300 knot hıza sahip jet akımı tespit edilmiştir.
polar ön akımlar 45 - 65 kuzey / güney 300 hpa - 30000 feet seviyesinde
sub tropical akımlar 20 – 40 kuzey / güney 200 hpa – 45000 feet seviyesinde
ekvatoral akımlar 10 – 15 kuzey / güney 100 hpa – 55000 feet seviyesinde
polar akımlar 70 – 80 kuzey / güney 50 hpa 75000 feet seviyesinde
yer alır. yani her enlemde farklı seviyelerde yer alırlar.
jet stream'in belirtileri
bir jet stream alanını görerek tanımlamak çoğunlukla zordur. ancak jet streamin oluştuğu seviyedeki hava biraz nemli ise bu durumda jet ekseni civarındaki kuvvetli düşey hareketler mevcut su buharının civardaki çok soğuk hava nedeni ile buz kristalleri haline dönüşerek sirrüs bulutlarının teşekkül etmesine sebep olur (süblimleşme).
jet stream sirrüsleri, rüzgârların iyi izlenmesi halinde antisiklonik dönüş yapan kısımlarda oldukça sık gözlenebilir. jet streamin siklonik dönüş yaptığı yerlerde ise ender olarak sirrüs bulutları görülebilir.
jet akımlar ne işe yarar ?
dünyanın ekvatordan kutuplara doğru azalan şekilde ısınması ile dünya üzerinde sıcaklık farkı oluşmasını sağlanır. ekvatorda ısınan hava kütlesi ısınma ile yükselerek kutuplara doğru hareket eder. yeterli soğuma ile hava tekrar yeryüzüne dönerek yeniden ısınır ve döngü devam eder. jet akıntısının en önemli özelliği, kutuplardan ekvatora veya ekvatordan kutuplara esmesi durumunda hava sıcaklığı değişimine neden olmasıdır.
jet akımlar dünyanın dönüş yönünde eserler. kışın polar akımlar daha güneye yaklaşıp, soğuk havayı taşırken, yaz mevsiminde daha kuzeye çekilirler. polar vortex’in oluşmasında en etkili etmen de bu rüzgârlardır.
genellikle hava yolu taşımacılığında sıklıkla kullanılır bu rüzgârlar.
*1000 – 1500 mil uzunluğunda ,
*150 – 200 mil genişliğinde ,
* 10.000 – 15000 feet kalınlığında oluşuyor.
rüzgâr hızı: bir rüzgâr akımın jet akımı olarak adlandırılması için jet ekseninde rüzgâr hızının en az 60 knot olması gerekir. 250 hpa seviyesinde olan bir jet akımında rüzgâr hızı 60 ila 100 knot arasındadır. ancak zaman zaman jet çekirdeğinde rüzgâr hızı 120 ila 150 knot’a kadar çıkabilir. 150 knot rüzgâr hızına sahip jet akımları kuvvetli akımlar olarak değerlendirilir. rüzgâr hızının 250 knot’a kadar ulaştığı jet akımlarına çok seyrek rastlanılır ancak 300 knot hıza sahip jet akımı tespit edilmiştir.
polar ön akımlar 45 - 65 kuzey / güney 300 hpa - 30000 feet seviyesinde
sub tropical akımlar 20 – 40 kuzey / güney 200 hpa – 45000 feet seviyesinde
ekvatoral akımlar 10 – 15 kuzey / güney 100 hpa – 55000 feet seviyesinde
polar akımlar 70 – 80 kuzey / güney 50 hpa 75000 feet seviyesinde
yer alır. yani her enlemde farklı seviyelerde yer alırlar.
jet stream'in belirtileri
bir jet stream alanını görerek tanımlamak çoğunlukla zordur. ancak jet streamin oluştuğu seviyedeki hava biraz nemli ise bu durumda jet ekseni civarındaki kuvvetli düşey hareketler mevcut su buharının civardaki çok soğuk hava nedeni ile buz kristalleri haline dönüşerek sirrüs bulutlarının teşekkül etmesine sebep olur (süblimleşme).
jet stream sirrüsleri, rüzgârların iyi izlenmesi halinde antisiklonik dönüş yapan kısımlarda oldukça sık gözlenebilir. jet streamin siklonik dönüş yaptığı yerlerde ise ender olarak sirrüs bulutları görülebilir.
jet akımlar ne işe yarar ?
dünyanın ekvatordan kutuplara doğru azalan şekilde ısınması ile dünya üzerinde sıcaklık farkı oluşmasını sağlanır. ekvatorda ısınan hava kütlesi ısınma ile yükselerek kutuplara doğru hareket eder. yeterli soğuma ile hava tekrar yeryüzüne dönerek yeniden ısınır ve döngü devam eder. jet akıntısının en önemli özelliği, kutuplardan ekvatora veya ekvatordan kutuplara esmesi durumunda hava sıcaklığı değişimine neden olmasıdır.
jet akımlar dünyanın dönüş yönünde eserler. kışın polar akımlar daha güneye yaklaşıp, soğuk havayı taşırken, yaz mevsiminde daha kuzeye çekilirler. polar vortex’in oluşmasında en etkili etmen de bu rüzgârlardır.
genellikle hava yolu taşımacılığında sıklıkla kullanılır bu rüzgârlar.
devamını gör...