troçki vs stalin

troçki
sovyetler birliği'nin ilk yıllarında etkili bir siyasetçiydi. dışişlerinden sorumlu halk komiseri görevini alan ilk kişi, kızıl ordu'nun kurucusu ve komutanı, savaştan sorumlu halk komiseri oldu. ayrıca bolşevik parti'nin politbüro üyesiydi. josef stalin ile giriştiği siyasi mücadeleyi kaybedince resmi görevlerden alındı ve sovyetler birliği'nden sürgün edildi.

önemli marksist teorisyenlerden biridir, görüşleri troçkizm adıyla anılır, stalin ve mao'nun görüşlerine karşı en önemli muhalefet hareketini oluşturur.

lev davidoviç bronştayn adıyla yanovka’da küçük toprak sahibi bir yahudi ailesinin çocuğu olarak 1879 yılında doğdu.troçki adını 1902 yılından itibaren kullanmaya başlamıştır.

1917 rus devrimi'nin önde gelen isimlerindendir. sovyetler birliği'nin kurulmasında, ihtilâl sonrası iç isyanların ve ayaklanmaların bastırılmasında birinci derecede rol oynadı. kızıl ordu'nun kurucusu olarak kabul edilir. lenin'in ardından sovyetlerin ikinci adamı oldu. lenin'in ölümünden sonra stalin ile giriştiği iktidar mücadelesini kaybetti, uzun yıllar sovyetler birliği'nde bolşevik parti üyesi olarak kalan troçki, bolşevik parti'ye karşı bir işçi ayaklanması örgütlenmesi ve işçi sınıfı iktidarına karşı silahlı ayaklanmayı teşvik etme suçlarıyla suçlandı ve ülkeyi terk etmek zorunda kaldı. daha sonra dördüncü enternasyonalin lideri olarak kaleme aldığı ihanete uğrayan devrim gibi eserlerinde stalinizm eleştirisi yapmaya devam etti.

stalin:

josef stalin; vladimir lenin'in ölümünden sonra komünist parti genel sekreteri olarak nüfuzunu artırdı ve 1927 yılında sovyetler birliği'nin lideri konumuna geldi. başlangıçta sovyetler birliği'ni kolektif bir liderliğin parçası olarak yönetmesine rağmen, sonunda 1930'larda ülkenin fiili diktatörü olma gücünü pekiştirdi. ideolojik olarak marksizmin leninist yorumuna adanmış bir komünist olan stalin bu fikirleri marksizm-leninizm olarak resmîleştirirken, kendi politika ve uygulamaları stalinizm olarak tanımlanmaya çalışılsa da stalin bizzat bu tanımlamaya karşı çıkmıştır.[9] kendisine verilen lakaplardan biri gürcü dilinde "çivi" anlamına gelen "koba"dır.

stalin hükûmeti komünist enternasyonal aracılığıyla marksizm-leninizmi yurtdışına taşıdı ve 1930'larda, özellikle ispanya iç savaşı'nda avrupa’da anti-faşist hareketleri destekledi. 1939'da nazi almanyası ile sovyetler'in polonya'yı işgal etmesi ile sonuçlanan bir saldırmazlık paktı imzaladı. nazi almanyası, anlaşmayı 1941'de sovyetler birliği'ni işgal ederek sona erdirdi. ilk gerilemelere rağmen, sovyet kızıl ordusu nazi saldırısını püskürttü ve 1945'te berlin'i ele geçirerek avrupa'da ıı. dünya savaşı sona erdi. daha sonraki süreçte sovyetler baltık ülkelerini işgal etti ve orta ve doğu avrupa, çin ve kuzey kore'de sovyet yanlısı hükûmetler kurulmasına yardımcı oldu. sovyetler birliği ve amerika birleşik devletleri savaştan küresel süper güçler olarak çıkarken; stalin, ülkesini savaş sonrası yeniden yapılanma yoluyla yönetti ve 1949'da nükleer bir silah geliştirdi. bu yıllarda, ülke başka bir büyük kıtlık ve ülkede görev yapan yahudi doktorlara yönelik başlatılan anti-semitik bir kampanya yaşadı. stalin'in 1953'teki ölümünden sonra, yerine gelen nikita kruşçev, stalin'in politika ve uygulamalarına karşı çıktı ve sovyet toplumunda destalinizasyonu başlattı.

20. yüzyılın en önemli figürlerinden biri olarak kabul edilen stalin, onu işçi sınıfının ve sosyalizmin bir şampiyonu olarak kabul eden uluslararası marksist-leninist hareket içinde, yaygın bir kişilik kültünün oluşmasına yol açtı. ekim devrimi'ni planlayan ve başarıya ulaştıran liderler arasında yer alan, rus iç savaşı'nda cephe komutanlığı yapan ve ıı. dünya savaşı'nda muzaffer olan kızıl ordu'nun başkomutanı stalin özellikle 1930'lu yıllarda sovyet ekonomisindeki büyük kalkınma ve ıı. dünya savaşı'ndaki zaferden dolayı rusya ve gürcistan'da popülerliğini korudu. rusya'da yapılan bir ankette 20. yüzyılın en başarılı üçüncü lideri seçildi. tarihin akışına etki eden önemli rolü dolayısıyla pek çok tarihçi ve yazarın üzerine araştırmalar yaptığı stalin,bu özelliği ile hakkında en fazla eser ortaya konulan siyasetçilerden birisi oldu. fakat, stalin'in totaliter hükûmeti geniş bir kesim tarafından kitlesel baskılar uygulamak, etnik temizlik, sürgünler,yüz binlerce infaz uygulamak ve milyonlarca insanın ölümü ile sonuçlanan kıtlıklara sebep olmak ve yönetmekle suçlandı.aralık 1965 tarihli gizli bir sovyet içişleri bakanlığı raporuna göre, 1940-1953 arasında 46.000 kişi moldova'dan, 61.000 belarus'tan, 571.000 ukrayna'dan, 119.000 litvanya'dan, 53.000 letonya'dan ve 33.000 kişi ise estonya'dan sürgün edildi.