maladaptive daydreaming

sürekli olarak hayal kurma hastalığıdır. hastalık olarak kabul etmeyenler de vardır. şizofreni ile karıştırılmaması gerekir. kişi hayal kurduğunun farkında olmakla birlikte hayalinde kurduğu dünyayı tercih eder. bazıları evlenir çoluk çocuğa karışır hayallerinde, bazıları fantastik dünyalardaki kahramanlar olup çıkıverirler. bu durum fazla abartıldığında gece uyuyamama, gerçek dünyadaki insanlarla iletişimde sıkıntılar, sorumlulukların yerine getirilememesi gibi sonuçlar doğurabilir. bu insanlar sokakta yürürken ejderhalarla savaşabilir, yatakta uzanırken kafalarında uydurdukları senaryolarda kaybolabilirler. her gün bir senaryo seçerler, bazen birkaç gün devam ettirilir aynı senaryo, hatta birkaç yıl devam ettireni de vardır.

psikolog çağla altıntaş'ın md sahibi bireyler için kullandığı ifadelerden bazıları sıralanmıştır:

çok uzun saatleri hayal kurarak geçirebilirler.

gerçeklikle hayallerini kolaylıkla birbirlerinden ayırırlar; buna rağmen pek çok diğer insanın aksine kurgularını görsel, işitsel ve duygusal açıdan deneyimleyebilirler.

:hayal kurmaktan sıradışı bir haz alırlar; bunu yapamadıkları ortam ve zamanlarda hayal kurmaya güçlü bir özlem, arzu, sabırsızlık hissedebilirler.

hayal kurmak için genellikle yalnız kalmaya ihtiyaç duyarlar, bölünme olduğunda huzursuzluk ve rahatsızlık hissederler.

sıklıkla müzik eşliğinde hayal kurduklarına rastlanır, çoğu müziği bir odaklanma aracı olarak kullanırlar. hayal kurarken gezinmek, yürümek, oturduğu yerde sallanmak, el ve ayakla belirli bir hareketi tekrarlamak gibi, stereotipik hareket dediğimiz davranış sıklıkla görülür.

hayal kurma alışkanlığını hayatlarından çıkarmaya çalıştıklarında bunu yapamadıklarını ya da zorlandıklarını görürler. şartlar gereği ya da başarılı çabalarla durdurduklarında, kolay sinirlenebilirlik, güçlü bir iç sıkıntısı, hatta bazen baş ağrısı ve başka psikosomatik ağrılar vb. yoksunluk belirtileri gösterebilirler.

kişiyi bir süre sonra dış dünyadan koparan psikolojik rahatsızlıktır. ayrıca günlük hayat işlerini oldukça aksatır. gördüğü, işittiği en alakasız detaylar bile hayal için tetikleyici olabilir, genellikle müzik bunlardan en tetikleyici olandır.

ilk başta bu güzel bunla yaşamak istiyorum diye düşünebilirsiniz fakat bu rahatsızlığın yıllar boyu sürebileceğini unutmayın gittikçe daha çok vaktinizi almaya başlayacak. bu yüzden kesinlikle profesyonel yardım gerektiren, asla küçümsenmemesi gereken bir rahatsızlıktır.
( kendimden biliyorum)

aşırı hayal kurulması, hayallerin planlı olarak kurgulanması ile insanı gerçek yaşamından uzaklaştıran, iş veya sosyal yaşamını etkileyen psikiyatrik durumdur.

şizofreni ile karıştırılsa da henüz bir hastalık olarak tanımlanmamıştır. şizofrenide hayal gerçekten ayırt edilemezken, maladaptif hayalde kişi bu ayrımı yapabilir.

bu durumu yaşayan kişilerin günün belli vakitlerini sadece hayal kurmaya ayırdıkları da görülmüştür.

belirtileri,

-ayrıntılı olarak oluşturulmuş kurgu sahneler,
-sorumluluklarını yerine getirmede zorluk çekme
-hayal kurmaya bağlı uyku bozukluğu
-hayal kurmaya büyük arzu duyma
-hayal esnasında tekrarlanan hareketler,
-hayal esnasında jest,mimik ve fısıldama olması
-hayal süresinin çok uzun olması

bu duruma neyin sebeb olduğu bilinmese de hayallerin uyumsuz olup olmadığını tesbit için aynı zamanda bu terimi de oluşturan prof. eli somer tarafından maladaptive daydreaming skalası geliştirilmiştir.


kaynak

kalabalıklar içinde yalnız, yalnızken kalabalık olmak.

(bkz: la science des rêves)

çocukluğumdan beri hiç vaz geçmediğim en sevdiğim alışkanlığım. hiç bilmezdim bir adı sanı olduğunu ve hatta müzik, yürüyüş gibi ortaklaşan yan faktörlerden bahsedilecek düzeyde kalabalık olduğumuzu. yukarıda yazan birkaç arkadaşın bahsettiği gibi gerçek hayattan koparan ruhsal bir bozukluk değildir, açıp eli somer'in araştırmalarına biraz göz gezdirirlerse bunun aksini savunduğunu göreceklerdir. hala ruh sağlığı açısından olumlu ya da olumsuz yargı içeren tam bir tanı ve teşhisten bahsedilememekteyken, konunun uzmanı akademisyenlerce bile araştırmalar henüz çok erken dönem ham bulgular olarak değerlendirilirken, burada yazar arkadaşlar acaba nasıl ve neden ve dahi hangi akla hizmet tedavi tavsiyeleri veriyorlar acaba? arkadaşım bunun daha ruhsal bozukluk mu, değil mi, hastalık mı yoksa tamamen kolektif bilinç dışının bizlere bir armağanı mı bilinmiyorken niye yangın var söndürün diye bağırıyorsun? ya birimiz yersizce panik olsak senin yüzünden? kendimden biliyorum demiş bir de! neyi biliyorsun daha ilk cümlende falso veriyor bildiğin kendine yetmiyor. yapmayın arkadaşlar, tıbbi terim içeren başlık altlarına yargı dağıtırken biraz dikkatli olun rica ediyorum.

christopher nolan’ı nolan yapan şey. hastalık mı yetenek mi olduğu ortamlarda tartışılsa da kişiye ve topluma zarar vermediği için patoloji olarak kabul edilmiyor bildiğim kadarıyla.

o filmler düzgün çalışan bir zihnin eseri olamazdı zaten. zaman temasında takılıp kalması da cabası.
(bkz: memento)
(bkz: inception)
(bkz: batman begins)
(bkz: the dark knight)
(bkz: interstellar)
(bkz: tenet)

teşekkürler maladaptive daydreaming.*

kurduğunuz hayaller için çalışıyor ve motive olmak için ara verip biraz daha hayal kurup tekrar çalışmaya dönüyorsanız bunun "zararlı" bir şey olduğunu söylemek herhalde pek doğru olmaz.

7,8 yaşlarındayken bir çizgi filmin bitmesine uzulmemle, o cizgifilmi kafamda kurarak devam ettirmeye başladım. (tabi ki başka sebepler de vardır bilemedigim ama gözümde canlanan tek sebep bu) zamanla devam ettirdigim bu hikayeyi benimsedim, karakterler artık bendim. ben büyüdükçe senaryonun fantastikliği de benimle birlikte büyüdü. daha gerçekçi haller almaya başladı. şimdi bir ben onun derdine bı o benim derdime koşturup duruyoruz iki yalan dünya arasında.

(bkz: türkiye'de herkesin her bilim dalının uzmanı olması)

(bkz: istikrarlı hayal hakikattir)

hatırladığım en küçük yaşımdan beri sahip olduğum hastalıktır*. yıllardır türlü türlü psikiyatr gördüm her biri farklı bir tanı koydu, farklı bir ilaç yazdı ve yolladı. citoles, prozac, tegretol bunlardan sadece bazıları. biri çocukluğundan beri depresyondasın dedi biri okblisin dedi biri kendini sevmiyorsun dedi, biri hiçbir şeyin yok dedi.
biri de, bu en şaşırdığım tanıdır, hayal kurmama isteğini fazla abartmışsın hayalkurduğunu düşünmemen için sana ilaç yazıyorum dedi. tabii bütün doktorlar aynı olmayacaktır ama sizin benim gibi doktor doktor dolaşıp türlü türlü ilaç kullanmanızı istemediğimden sorunu ilaçsız çözebileceğinizi söyleyeyim size, bir de psikoterapi alırsanız yükünüzü daha da hafifletir.
ha ben çözemedim, imkansız değil ama. bilinsin bu.
* hastalık olarak geçmiyormuş kitaplarda. bana sorarsanız, ki kimse sormadı, kesinlikle hastalık olduğunu ve tedavi edilemezse daha ciddi sorunlara evrilebileceğini düşünmekteyim. hayal deyip geçmeyin...

bu durumun sebebi bence çok net: istenilen ve yaşanılan hayat farkı. hâl böyle olunca kişi hayallere yöneliyor.
bu durumdan kurtulamazsınız çünkü bu durum sizin peşinizde olan bir katil gibi değil, bunu siri gibi düşünün istediğiniz zaman açıp kapayabilirsiniz. çünkü bunu siz yaptınız zihninizin tanrısı sizsiniz. bu duruma hakim olamadığınızı düşünmek sizi buna daha çok bağımlı kılacaktır.

bu durumdan uzaklaşmak için:
spor yapın.
bir enstrüman çalmayı öğrenin.
bir dil öğrenmeye başlayın.
bunlar vb.
hepsinin asıl amacı sizi başka işler ile meşgul etmek.

ama en önemlisi şu: bence bu durumun altında biraz da bencillik var.
çünkü farz edelim ki gerçek hayatta birine aşık oldunuz ama karşılıksız. siz bunu hayalinizde karşılıklı bir şekilde yaşıyorsunuz hem de o kişinin isteği varmış gibi. gerçek hayatta o kişinin duygu ve düşüncelerinden önemsiz bir şekilde sadece kendinizi düşünerek.
tamamen bencillik.
bence artık uyanmanın vakti geldi.

kendi varlığını ve değerini kendine kanıtlamak icin kurdugun cesitli fanteziler. ozunde yok sayilmak ve degersizlik hissi oldugunu dusunuyorum. ayrica delirme korkunuzu ve bu durumdan dolayi olan rahatsizlik hissini azaltmak icin sunu deneyebilirsiniz: "evet ben bir suru enteresan fantezi kuran ve bunlari yaptigimin farkinda olan bir insanim." demek. icgoru oldugu surece delirme yoktur. bir terapistten yardim alarak bu var olma cabasi ve degersizlik hissi hakkinda yardim alabilirsiniz.

ne zamandır olduğunu bilmesem de, bir süredir benimle olduğunu düşündüğüm (psikologlarla iletişim sıkıntısı çekiyorum) arkadaşım. yıllar içerisinde hayallerimin gün içindeki süreleri dönem dönem azalıp arttı. gece uyumadan önce bir saat fix gidiyorum istediğim boyutuma. onun haricinde gün içinde en az iki saatim de geçiyor aynı şekilde. zamanın nasıl geçtiğini anlamıyorum. bazen de canlandırma yapıyorum. çoğunlukla müzik açıyorum ama açmadığım zamanlar da oluyor.
hayalimdeki bir olayı istediğim gibi canlandıramamışsam kafamda, sahneyi tekrarlıyorum. bazen beş, bazen on beş kez tekrarlanıyor bir film seti misali.

ne yaptığımı ilk fark ettiğimde küçüktüm, sanıyorum ki 14 yaşımdaydım ve korkmuştum. şizofreni miyim, deliriyor muyum diye. sonrasında onu tamamen kucakladım.

psikologlarla iletişime geçemediğimden kendi psikoloğum oldum hep*. kurtulmak istediğim başka hastalıklarım ve travmalarım var ancak hayallerimden vazgeçmek istemiyorum. kurtulmak değil, vazgeçmek diyorum. gerçekten mutlu olduğum anları yaşatıyor bana, yasal bir uyuşturucu gibi.

ciddileşmesinden korkuyorum, ama diğer yandan uyuşturucu gibi dedim ya, bitsin istemiyorum. belki de yalan söylüyorum, ciddileşmesini istiyorum.
bilmiyorum sözlük, bilmiyorum.

yukarıda bir arkadaş bunu atlatmak için spor yapın dil öğrenin falan demiş, ne bu instagram motivasyon sayfası mı? nice doktorların bile daha tanı koyup belli bir tedavi yöntemi bulamadığı bir sorun hakkında konuşurken de herbokologluk yapmazsınız be! yordun tc insanı, bilmiyorum demesini öğrenin artık yedirin şunu kendinize.

kendimi bildim bileli bende var olan durum. pek arkadaşı olmayan bir çocuktum, kendi kendime hayal kurar, oyunlar oynardım hep ve kendime öyle güzel yetiyordum ki hiç kimseye ihtiyaç duymuyordum. o zamanlar hayali arkadaşlarımın olması çok normaldi tabii ama büyüdükçe peşimi bırakır sandığım bu hayallerim, 18'ime kadar takip etti beni. hala da bırakmıyor. zihnimin içindekileri susturamadığım ve kendimi gerçeklerden soyutlayıp kapandığım o dünyada soluklanıyorum hep; üzerime az buçuk yorgunluk çökse, orada nefes alıyorum. yaşadığım 2. dünya gibi, üstelik orada her şey tam olarak istediğim gibi ve kontrolüm altında. o kadar güzel geliyorlar ki bazen, asla bırakmak istemiyorum. fakat yoruyor. kafamın içinde bambaşka evrenleri taşımanın yorgunluğunu hiçbir dünyada atamıyorum üzerimden. çıldıracak gibi oluyorum bazen, ellerimi uzatıp oradaki bütün seslerin sahiplerini tek tek bulmak, boğmak ve susturmak istiyorum. üstte bir arkadaşın dediği gibi, ben de bir ara çok korkmuştum şizofreni miyim acaba diye fakat her şeyin bir hayal olduğunun farkında olduğum için bu düşünceyi sildim kafamdan. şimdilerde terapi görüyorum, yeni başladık, faydası olacağını umuyorum. beni o hayal dünyasına iten şeyleri fark etmeye ve o nedenlerden kurtulmaya çalışıyorum ancak bu kesinlikle sanıldığı kadar kolay değil ve kesinlikle sabır gerektiriyor.

son günlerde yine başımı mdd'den kurtaramamaya başladım, çok sık oluyor bana böyle. ama geçeceğini de biliyorum, gerçek dünyadaki sorumluluklarıma daha fazla odaklanabildiğim ve işleri yolunda götürebildiğim günler de gelicek.*

öyle yani. halledicez.

bir süre öncesine kadar sadece kendimde olduğunu sandığım bir özelliktir kendisi. insanlara onları sevdiğimi söyleyememe gibi bir sıkıntımın olması bu hayal kurma durumunu tetikliyor sanırım çünkü şuan yanımda olmasını istediğim bir insanı yanıma çağıramam ama hayal kurarak onu istediğim zaman istediğim yerde görebiliyorum. bazen bu durumu biraz abartıp yaklaşık bir saat boyunca falan farklı dünyalara dalıp gidiyorum hatta sesli konuştuğumu fark edip 'ne yapıyorum ben ya?' diyerek bir uykudan uyanmış gibi gerçekliğe geri dönüyorum. her ne kadar tuhaf bir özellik gibi görünse de ben yaratıcılığı artırdığını düşünenlerdenim. hatta yazarlar kitaplarını bu şekilde yazıyorlarmış gibi düşünüyorum. ama odaklanma sıkıntısı yaşamama da sebep oluyor genelde. böyle de kötü bir yanı var maalesef.

günümün 4-5 saati hayal kurmakla geçiyor. sadece bir yere odaklanarak hayal kurabilirim. müzik dinlerken yemek yerken dizi izlerken hatta şu an bile kurabiliyorum. aslında pek şikayetçi değilim bu durumdan ama ciddi şekilde vaktimi alıyor. gece kafamda senaryolar kuruyorum. bu yüzden uyumam 2 saati buluyor. napıcam bilmiyorum?