selvi boylum al yazmalım (film)

kadınsındır ve asyanın neden cemşiti seçtiğini anladığın yaştasındır. asya da yanındakiyle yaşayıp kalbindekiyle ölmeyi tercih etti. doğru olan buydu belkide. bazen biz naparsak yapalım hayat bizi sürükler. asya çok çabaladı aşkı için. ilyas ne yaptı, ilk fırsatta aldattı, kaçtı. bi açıdan bakıldığında ilyas kapitalist sistemin figürü, cemşit komünist sistemin.

atıf yılmaz'ın yönetmen koltuğunda oturduğu ve 1977'de izleyiciyle buluşan "selvi boylum al yazmalım", ilk bakışta dokunaklı bir aşk üçgenini anlatan bir melodram gibi görünse de, derinliklerinde 1970'ler türkiye'sinin toplumsal değişimlerine, emek kavramına ve sevginin anlamına dair felsefi bir sorgulama barındırır. cengiz aytmatov'un edebi metninden yola çıkan film, cahit berkay'ın unutulmaz müzikleri eşliğinde, sadece bir aşk hikayesi anlatmanın çok ötesine geçerek, toplumsal bir vicdan ve değerler muhasebesi yapar. bu yönüyle film, siyasi olmaktan çok, toplumsal ve insani göndermelerle örülmüş bir başyapıttır.

filmin en temel toplumsal göndermesi, sanayileşme ve modernleşme ile geleneksel yaşam arasındaki çatışmada görülebilir. kadir inanır'ın canlandırdığı kamyon şoförü ilyas karakteri, bu yeni ve hareketli dünyanın bir simgesidir. onun "al yazmalım" adını verdiği kamyonu, sadece bir ulaşım aracı değil, aynı zamanda köklerinden kopuşun, sürekli hareketin ve yerleşik hayata meydan okumanın bir metaforudur. ilyas'ın coşkulu, tutkulu ama bir o kadar da sorumsuz ve gelgitli aşkı, bu modernleşme sürecinin getirdiği istikrarsızlığın ve bireysel savruluşun bir yansımasıdır. arka planda görünen baraj inşaatları ve yollar, ülkenin kalkınma hamlesine işaret ederken, bu değişimin bireyler üzerindeki yıkıcı etkisini ilyas'ın hikayesinde somutlaştırır.

bu hareketli ve güvencesiz dünyanın karşısında ise ahmet mekin'in hayat verdiği cemşit karakteri durur. cemşit, sabrı, sükuneti, toprağa ve insana bağlılığı temsil eder. o, sevginin anlık bir tutku değil, bilinçli bir tercih ve sürekli bir çaba olduğunu gösteren canlı bir anıttır. film, bu zıtlık üzerinden tarihe geçen o meşhur soruyu sorar: "sevgi neydi?". asya'nın bu soruya verdiği "sevgi, emekti" cevabı, filmin bütün felsefesini özetler. bu cevap, romantik ve bencil tutkuların karşısına, sorumluluk almayı, fedakarlığı ve bir insanı ve onun hayatını sabırla inşa etmeyi koyan derin bir toplumsal eleştiridir. sevginin sermayesinin "emek" olduğunu vurgulayarak, dönemin sol siyasi söylemine de incelikli bir selam gönderir.
filmin bir diğer güçlü yönü ise türkan şoray'ın canlandırdığı asya karakteri üzerinden kadının toplumdaki yerine dair yaptığı yorumdur. asya, çaresiz ve pasif bir kurban değildir. büyük bir tutkuyla sevdiği ilyas'tan, gördüğü sorumsuzluk ve vefasızlık üzerine, kendi ayakları üzerinde durma iradesini göstererek ayrılır. çocuğuyla tek başına kaldığında cemşit'in sunduğu şefkati ve güveni kabul eder. yıllar sonra ilyas geri döndüğünde yaptığı seçim, tamamen kendi iradesiyle, aklıyla ve vicdanıyla verdiği bir karardır. asya, anlık bir hevesin peşinden gitmek yerine, kendisi ve oğlu için güvenli bir gelecek sunan "emeği" seçer. bu, 1970'ler türkiye'sinde kadının kendi kaderini tayin etme hakkına ve duygusal olgunluğuna yapılmış güçlü bir vurgudur.

selvi boylum al yazmalım, karakterlerinin kişisel dramları üzerinden evrensel ve toplumsal gerçeklere kapı aralayan sinematografik bir şiirdir. modernleşmenin getirdiği sancıları, sınıf bilincini, ve en önemlisi sevginin ne olduğunu sorgulatırken, cevabını yine insanın en temel değerinde, "emek"te bulur. bu sebeple sadece kalplere dokunan bir aşk filmi değil, aynı zamanda izleyicisine insana ve hayata dair derin bir bakış açısı sunan, zamanın ötesinde bir klasiktir.